Португалия (порт. Portugal, миранд. Pertual), официал Португалрин Республика — Европада виридалай рагъакӀидай пата авай гьукумат. Пиреней зуростровдин кьиблединни — рагъакӀидай пата чка кьунва. Кефер ва рагъэкъечӀдай патай Испаниядихъ сергьатда ава, кьибле ва рагъакӀидай патай Атлантик океандин ятари кьунва. Гьукуматдин тӀвар Порту шегьердин тӀварцикай арадал атана, амма латин чӀалал Portus Cale — «чими порт» мана гузва.
Къенин Португалиядин ччилера дегь чӀавалай инсанар яшамиш жезвай. Галияр, кельтар, лузитанар, кинетар, финикияр, римвияр ва дегь немец халкьарикай свевар, бурияр, вестготар хьтин дегь халкьари Португалиядин харусенятда, культурада ва кьиспесда чӀехи гел туна. Гилан Португалиядин майдандик акатзавай Лузитания провинция Рим империядиз талукь тир. Португал чӀалан бинеламишуниз римдин культуради чӀехи таъсир гана: португал чӀал, римжуврин латин чӀалаз пара мукьва я.
Португалия вилик фенвай уьлквейрикай я, яшамиш тегьердин рейтингда дуьньяда 19-лагьай чка кьунва. Европа Садвалдин ва Садхьанвай халкьарин Организациядин член я, Португалия гьакӀни Латин садвал, Латин Америкадин уьлквейрин организация, ОЭСР, НАТО, Португал чӀалан уьлквейрин садвал, евродин зона ва Шенгендин зона хьтин организацияриз бине эцигнай уьлкве я.
(ва масабурни…)
|
|
|
Вакъиаяр
Суварар
Дидедиз хьана
- 1 январь (1921) — Байрам Байрамов, Советрин Союздин Кьегьал, Ватандин чIехи дяведа иштиракнавай кас.
- 4 январь (1643) — Исаак Ньютон, дуьньядин алимрикай физикадин рекьяй виридалайни тӀвар-ван алайбурукай сад я.
- 8 январь (1935) — Элвис Пресли, америкадин зурба манидар ва актёр.
- 25 январь (1928) — Эдуард Шеварднадзе, гуржийринни советрин политикадинни гьукуматдин крархъан, Гуржистандин президент (1995—2003) я.
- 25 январь (1942) — Эйсебио, зурба португалиядин футболист я.
- 27 январь (1756) — Вольфганг Амадеус Моцарт, австриядин композитор.
- 29 январь (1860) — Антон Чехов, урус кхьираг, прозаик ва драматург.
(мадни...)
Кьена
- 2 январь (1972) — Магьмуд Абилов, советринни лезги миллетдин векил тир генерал-майор (1945).
- 5 январь (2014) — Эйсебио, зурба португалиядин футболист я.
- 8 январь (1642) — Галилео Галилей, италиядин зурба физик, механик, астроном, философни математик я.
- 8 январь (1324) — Марко Поло, италиядин савдагарни сиягьатдар, вичин «Дуьньядин пара жуьрейрин ктаб» кхьейи.
- 12 январь (1976) — Агата Кристи, инглисрин зари я.
- 17 январь (1944) — Эсед Салигьов, Советрин ГалкӀдин кьегьал я.
- 20 январь (1983) — Гарринча, зурба Бразилиядин футболист, 1958, 1962-й йисарин дуьньядин чемпион.
- 21 январь (1924) — Владимир Ленин, Урусатдинни Советрин политикни революционер, Советрин гьукуматдин бине эцигайди.
- 23 январь (1989) — Салвадор Дали, испаниядин чӀугвар.
- 24 январь (1965) — Винстон Черчилль, ЧӀехибританиядин политик.
- 28 январь (1725) — I-й Пётр, Урусатдин садлагьай император.
- 30 январь (1948) — Магьатма Ганди, Индиядин политикни философ.
( мадни...)
|
|
