Дербент район
Дербент район (урус. Дербентский район) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.
Муниципалитетдин район
 Дагъустандин картадал Дербент район
|
Администрациядин юкь — Дербент шегьер я.
ГеографияДуьзар хъувун
Район Дагъустан Республикадин кьиблединни-райгъэкъечӀдай пата, Каспи гьуьлуьн къерехдал ала. Дербент район Табасаран, Мегьарамдхуьруьн, СтӀал Сулейман, Къайтагъ ва Къайтагъ районрихъ галаз са сергьятра ава. Райондин райгъэкъечӀдай пад Каспи гьуьлуьн ятари кьунва.
Райондин чилерин майдан — 920 км² я.
ТарихДуьзар хъувун
Дагревкоман 1921 йисан 22 июль тарихдин къарардалди, Къайтагъ-Табасаран округдин Агъа-Табасаран участокдин ва Куьре округдин Муьшкуьр участокдин чилерал Дербент район арадал гъанвай. ПВС ДАССР-дин къарардалди, район округдиз элкъуьрнай ва адан администрациядин юкь Дагъустандин ЦӀаяр посёлокдиз тухванай. 1953 йисуз район виликан составда гуьнгуьна кухтунай.
АгьалиярДуьзар хъувун
Йисариз килигна Дербент райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика (Дербент шегьер квачиз):
| Йис | 2002 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
| Агьалияр | 86 494[1] | ↗ 99 659[2] | ↗ 100 175[3] | ↗ 100 897[4] | ↗ 101 616[5] | ↗ 102 018[6] |
2002 йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Дербент райондин миллетрин сиягь[7]:
| Халкь | Кьадар, кас |
Пай вири агьалидикай, % |
|---|---|---|
| азербайжанар | 50 247 | 58,09 % |
| лезгияр | 16 278 | 18,82 % |
| табасаранар | 9 229 | 10,67 % |
| даргияр | 6 828 | 7,89 % |
| агъулар | 1 848 | 2,14 % |
| урусар | 651 | 0,75 % |
| къумукьар | 384 | 0,44 % |
| рутулар | 365 | 0,42 % |
| яхулар | 272 | 0,31 % |
| муькуьбур | 392 | 0,45 % |
| вири санлай | 86 494 | 100,00 % |
Администрациядин паюнарДуьзар хъувун
Райондик 29 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава, абурукай 27 хуьруьнсоветар ва 2 шегьервилин посёлокар я[8].
Дербент райондин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);
- «Агълаб» хуьруьнсовет — Агълаб
- «Араблинское» хуьруьнсовет — Араблинское
- «Берикей» хуьруьнсовет — Берикей
- «Билиж» хуьруьнсовет — Билиж)
- «Великент» хуьруьнсовет — Великент
- «Гежух» хуьруьнсовет — Гежух
- «Деличобан» хуьруьнсовет — Деличобан
- «Жалгъан» хуьруьнсовет — Жалгъан
- «Жемикент» хуьруьнсовет — Жемикент
- «Зидьян-Къазмайрин» хуьруьнсовет — Зидьян-Къазмаяр, Зидьян
- «Къеле» хуьруьнсовет — Къеле
- «ЛукӀар» хуьруьнсовет — ЛукӀар
- «Митаги» хуьруьнсовет — Митаги
- «Митаги-Къазмайрин» хуьруьнсовет — Митаги-Къазмаяр
- «Мугарты» хуьруьнсовет — Мугарты
- «Музаим» хуьруьнсовет — Музаим
- «Нюгди» хуьруьнсовет — Нюгди
- «Падар» хуьруьнсовет — Падар
- «Первомайский» хуьруьнсовет — Имени Мичурина, Рыбзавод-51, Андреевка, Юный Пахарь
- «Рубас» хуьруьнсовет — Рубас, Коммуна
- «Рукель» хуьруьнсовет — Рукель
- «Сабнова» хуьруьнсовет — Сабнова
- «Салик» хуьруьнсовет — Салик
- «Уллутеркеме» хуьруьнсовет — Уллутеркеме
- «Татляр» хуьруьнсовет — Татляр, Къарадагълы
- «Хазар» хуьруьнсовет — Хазар, Вавилово, Агъа Жалгъан, Дуьзлер
- «Чинар» хуьруьнсовет — Чинар, Бильгади
Тарихдин метлеб авай чкаярДуьзар хъувун
- Пак Григорисан клиса (Нюгди хуьр)
БаянарДуьзар хъувун
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2002 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2011 г.
- ↑ 35. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2012 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 г.
- ↑ 33. Численность постоянного населения Республики Дагестан по муниципальным образованиям на 1 января 2015 г.
- ↑ Дагъустандин миллетрин состав. 2002
- ↑ Закон Республики Дагестан от 13.01.2005 № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»