Бильгади

Бильгади
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Дербент район
Хуьруьнсовет	«Чинар»
ЯШЧдин кьакьанвал	гьуьлуьн дережадилай ; 160 м
Агьалияр	610 кас (2002)
Миллетар	азербайжанар (татар)
Динар	суни мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87240
Почтунин индекс	368622
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 220 888 002

Бильгади (урус. Бильгади) — Дагъустан республикадин Дербент районда авай хуьр. Чинар хуьруьхъ галаз «Чинар» хуьруьнсоветдик акатзава.

География дуьзар хъувун

Хуьр Дагъустан Республикадин кьибле пата, Дербент райондин рагъакӀидай пата, Дербент шегьердилай 19 км кьиблединни — рагъакӀидай пата, Дагъустандин ЦӀаяр ракьун — рекьин станциядилай 5 км рагъакӀидай пата, Барафтау суван мукьвал ала.

Тарих дуьзар хъувун

Вилик Бильгади татрин хуьр тир, гуьгъуьнлай абурун вири азербайжанарихъ ассимиляция хьана чеб азербайжанар хьиз кьатӀунвайди я.^[1].

XIX виш йисуз Бильгади хуьр вири Къайтагъ-Табасаран округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Къайтагъ-Табасаран округдин Кеферпатан-Табасаран наибвалдиз талукь тир. Гимейди, Зидьян хуьрерихъ галаз Гемейди хуьруьнжемятдик акатзавай.

Агьалияр дуьзар хъувун

2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 610 касди уьмуьр гьалзавай^[2]. Агьалийрин вири тарихдин къене ассимиляция хьана сад-садахъ галаз рахуна цӀап чӀалаз элячӀнавай, азербайжанариз элкъвенвай татар я, вири суни-мусурманар я. Совет бередин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайра абур азербайжанар хьиз къейд авунвай^[3]. XIX виш йисан кьведлагьай паюнин статистикадин малуматрив кьурвал, 1869 — 1895 йисарин къене хуьруьн эгьлияр вири мусурман — татар тир^[4].