Къутунхъар

Къутунхъар
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Ахцегь
Хуьруьнсовет	«Ахцегьрин»
Бине кьунва	1005 ийсуз
Статус	хуьруьн статус 1839 йисуз къачунва
АПдин кьакьанвал	1760 м
Агьалияр	↗ 400 кас (2010)
Миллетар	лезгияр
Динар	суни - мусурманар
Чпи-чпиз гузвай тӀвар	къутунхъжуь
Сятдин чӀул	UTC+3
Телефондин код	+7 87263
Почтунин индекс	368730
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 206 805 002
Хуьруьн шикилар	www.odnoselchane.ru
Космосдай акунар	www.wikimapia.org
	Магьачкъала Ахцегь Къутунхъар
	Ахцегь Къутунхъар

Къутунхъар (урус. Гдынк) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай кьакьан сувун хуьр. «Ахцегьрин» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 8 км яргъал, Гельмец-Ахцегь цӀиргъинин кеферпатан гуьнедал ала. Къутунхърай агъада авай КьакӀар, Калук, Луткун, Хуьруьг, Цуругъ хуьрер акваз жеда.

Хуьруьн кьилихъ Несен-пел сув (1870 м) хкаж жезва. Къутунхърилай рагъакӀидай пата, тамари кӀевнай ва гзаф булахарни чешмеяр авай, чкадин эгьлийри Мисув лугьудай сув ава. Хуьрелай рагъэкъечӀдай пата Югъвал мигьий лугьудай мублагь суван чка ава. Адетдалди и чилерал техилдин магьсулар цазвайди я.

Хуьре ва адан къваларив гвай чкаяр:

Булахар: Ужан, Верхьер, Кьулаж, КӀанажв, ЛуьртӀуь, Яргъар, Къайи ятарин булах, ШайтӀан булах.
ТӀебиатдин сергьятар: ЧӀуру хуьр, Сув, Мигьий.
КӀамар: ЧӀехи кӀам, ШайтӀан кӀам, Къулух кӀам, Эрех кӀам, ЖуртӀаман кӀам, Верхер кӀам. Ва гьакӀни суван кӀукӀ — ЧӀутӀар кӀукӀ.

Тарих

XIX виш йисуз Къутунхъар вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. КьакӀар хуьруьхъ галаз КьакӀарин хуьруьнжемятдик акатзавай.

Къутунхъ райондин виридалайни дегь хуьрерикай я, 2005 йисуз ина хуьруьн 1000 йис тамам хьайи вахт къейднай.

Агьалияр

Йисариз килигна Къутунхърин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	1886	2002	2010
Агьалияр	364 ^[1]	↘ 266 ^[2]	↗ 400 ^[3]

2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижариз килигна хуьре 400 касди уьмуьр ийизвай. Вири лезгияр, суни-мусурманар я.

Вишелай пара Къутунхъвийри хуьруьн сергьятрилай анихъ уьмуьр ийизва.

Инфраструктура

Муниципалитетдин умуми чирвилерин мектеб ва мискӀин кӀвалахзава.

Хуьруьнвийрин кеспияр

Агьалийрин асул кеспи малдарвал, гъилелди ли расун ва кавалар гьасил авун я.

ТӀвар-ван авай ксар

Агъакеримов Шихмурад — лезги шаир.
Сулейман аль-Лакзи (XIII виш йис) — Къизил Ордадин пачагьрин кӀвале къуллугъзавай мусурманрин виридлайни зурба кардаррикай сад.
Магьарам-эфенди ал-Ахты — XVIII виш йисан кьведлагьай паюна уьмуьр авур лезги шаир ва алим.
Абдуллаев Мегьди — лезги шаир.
Саидов Алирза Уьзеиран хва — СтӀал Сулейманан тӀварунихъ галай премиядин лауреат, лезги зари.

Баянар

ЭлячӀунар

Ахцегь райондин сайт

[1] Население Ахтыпаринского наибства в 1886 году

[2] Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица № 02c. Численность населения и преобладающая национальность по каждому сельскому населенному пункту.

[3] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2010 г. Архивация 24 декабрь 2013 йисан.

[1]

[2]

[3]