Хуьруьг

Хуьруьг
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Ахцегь
Хуьруьнсовет	«Хуьруьгрин»
Статус	Хуьр 1839 йисалай
АП-дин кьакьанвал	1212 м
Агьалияр	↗ 2 241 кас (2010)
Миллетар	лезгияр
Динар	суни - мусурманар
Чпи-чпиз гузвай тӀвар	хуьруьгжуь
Сятдин чӀул	UTC+3
Телефондин код	+7 87263
Почтунин индекс	368741
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 206 890 001
Официал сайт	http://www.xrug.ru/
Хуьруьн шикилар	www.odnoselchane.ru
Космосдай акунар	www.wikimapia.org
	Магьачкъала Ахцегь Хуьруьг
	Ахцегь Хуьруьг

Хуьруьг (урус. Хрюг) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай хуьр. «Хуьруьгрин» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 14 км яргъал, Самур вацӀун чапла къерехдихъ гала. Самур вацӀун дугундин кефер патайтӀуз Самур цӀиргъ яргъи хьанва ва адан 3004 м кьакьанвал авай Ялахъ кӀукӀ Хуьруьг хуьряй акваз жеда.

Хуьре ва адан къваларив гвай чкаяр:

ТӀебии сергьятар — ЧӀурар: Хъчан сув, Рычал, Кьула дагъ, Дерей сув, Мими сув, Теран, Магьмуд кас, ЦӀуман сув, ЧӀулав кьил, Салтабар, Хтума, Куркунар, ЧӀехи мигьий, Эминан хцин пад, Вярх, Лацак там, Ягъв ва мсб .

Булахар: Юргъаз кам, Хинер чхир кам, Ялахъ кам, Чими ятар, Гьасан булах, Кпул цин булах, Шамахан булах, Къайи цин булах, Селиман булах, Уьруьн булах, Уср вир.
ПӀирер: Ражабан пӀир, Сфи Хусейнан пӀир, БтӀур мягьледин пӀирар, Агъа пӀир.

Тарих

1839 йисуз Хуьруьг хуьр вири Самур округдихъ галаз Урусат импердиядин гьукумдик акатнай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир.

Агьалияр

Йисариз килигна Хуьруьг хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	1886	2002	2010
Агьалияр	1 525 ^[1]	↗ 2 058 ^[2]	↗ 2 241 ^[3]

2010 йисан агьалияр сиягьриз къачунин нетижариз килигна хуьре 2 241 касди уьмуьр ийизвай. Агьалидин вири лезгияр, суни-мусурманар я.

Тарихдал гьалтайла хуьруьгвияр агъадихъ галай сихилриз пай жезва: Рагьманар,Халтаяр, Болбутар, МикӀияр, ЭкӀерар, Мхацар, Челдияр, ЦӀурар, Хашалар, Саларар, Гъуьруьгъар.

Килигиз лайихлу чкаяр

22 метр кьакьанвал авай, 1700 йисан минара — къеле.
1637—1638 йисара эцигай мискӀин, идакай мискӀиндин кӀарасдин стундал алай араб чӀалан кхьинри субутарзава.
Хуьруьгви Тагьиранни Мамед Гьажиеван гуьмбетар.
Хуьруьгрин там.
Суван тамун вир — сода квай Фуан цин чешме.

ТӀвар-ван авай ксар

Алимов Максим Тагьиран хва — лезги шаир.
Гьажиев Агъалар — чӀехи лезги шаир, фольклорист ва таржумахъан.
Хуьруьг Тагьир (1893—1958) — тӀвар-ван авай лезги зари, Дагъустандин халкьдин зари.
Хуьруьг Лукьман (Алискеров Лукьман) (1921–1988) — лезги шаир.
Мукаилов Сефибек Магомедтагирович (1954—1993) — Халкьарадин классдин регьят кьуршахрин женгдар.
Мамед Гьажиев — 2000 йисан августда, «Курск» цин кӀанин гимидин катастрофа хьайи чӀавуз кьейи 118 касдикай сад. «Курск» цин кӀанин гимидин инженер-подводник.
Эмирбеков Эмирбек Зиядович — академик, Дагъустандин биохимия мектебдин бине кутурди.
Абдулкеримов Махмуд Абдулжелилович — Дагъустан Республикадин лайихлу муаллим.
Татьяна Львова-Магомедшерифова — бокс, регьят кьуршахар, кикбоксинг хьтин спортрин жуьредин Урусатдин устӀар, кье сеферда Дуьньядин чемпион, дуьньядин чемпионатрин гзаф сефердин призёр, пуд сеферда Европадин чемпион, «А» классдин халкьарадин турниррин ва Урустатдин чемпионатрин гзаф сеферда гъалиб хьайиди ^[4]

Баянар

ЭлячӀунар

Хуьруьгрин сайт
Ахцегь райондин сайт Архивация 26 октябрь 2014 йисан.
Ахцегь райондин сайтуна Хуьруьг хуьруькай малуматар(кьейи элячӀун)

[1] Население Ахтыпаринского наибства Самурского округа по сёлам в 1886 году

[2] Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица № 02c. Численность населения и преобладающая национальность по каждому сельскому населенному пункту.

[3] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2010 г. Архивация 24 декабрь 2013 йисан.

[4] От пехлеванов до чемпионов — газета «Черновик»(кьейи элячӀун)

[1]

[2]

[3]

[4]