НуьцӀуьгъ

НуьцӀуьгъ (урус. Нютюг) — Дагъустан республикадин СтӀал Сулейман районда авай, «КӀварчагърин» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.

Хуьр НуьцӀуьгъ урус. Нютюг Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район СтӀал Сулейман район Хуьруьнсовет «КӀварчагърин» хуьруьнсовет ЯШЧдин кьакьанвал гьуьлуьн дережадилай 416 м Агьалияр 1171 кас Миллетар лезгияр Динар суьнни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +7 87236 Почтунин индекс 368773 Автомобилдин код 05 Код ОКАТО 82 247 835 003 Официал сайт http://nutug.ucoz.ru/

География

Хуьр СтӀал Сулейман райондин кеферда, райондин юкь тир Кьасумхуьрелай 8,5 км яргъал, НуьцӀуьгъ кӀамун къерехда чка кьунвайди я. Мукьвал алай хуьрер: Зизик, Экен, КӀварчагъ.

Тарих

ЦӀуру эгьлийрин эхтилатралди, хуьр 500 - 600 йис идалай вилик арадал атанвайди я. ЦӀуру хуьруьн харапӀайра къаравулвилин минара амукьнава. Ам эцигай тарих садазни малум туш. ЦӀуру мискӀиндиз 150 - далай пара йисар авай чӀал малум я. Ам Халимбеков Хисен устӀарди эцигайди тир. Кьисади лугьузвайвал, са вахтунда хуьруьн тӀвар «Гуман» тир. ТӀебиятдин уьцӀуьн баладилай кьулухъ ам тамамвилелди чӀканвай. Патав гвай хуьрерин эгьлийри и хуьрз «УьцӀей хуьр» лугьуз хьанвай. Къвез - къвез и тӀвар «Уьцуьгь»риз масакӀа хьанвай, ва са кьадар вахтунилай хуьруь «НуьцӀуьгъ» тӀвар къачунвай.

Хуьрелай 0,5 км кьиблединни - рагъэкъечӀдай пата, 300 х 150 м алцумар авай дегь чӀавуз инсанар яшамиш хьанвай, винел пата ч. э I-II агъзур йисариз талукь тир хъенчӀин кӀусар жагъанвай чка ава. Гьа гьана, дегь чӀавуз инсанар яшамиш хьайи чка авай суван кьибле гуьнеда чахмахд къванцин кӀусар дуьздал акъуднай.

НуьцӀуьгърилай 300 м рагъэкъечӀдай пата, вацӀун мукьув «Чорох» тӀвал алай дегь чӀавуз инсанар яшамиш хьайи хуьр ава. Адакай амукьайди са минара я. И чкадай кӀватӀнавай хъенчӀин къапарин кӀусар юкьван вишйисан девирдиз талукь я.

НуьцӀуьгъ хуьруьн мукьув дегь заманадин сур ава. Ина чиликай чеб хкудайла цурцин цумар ва тупӀалар жагъанвай.

XIX виш йисуз НуьцӀуьгъ хуьр вири Куьре округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Кьибле - Табасарандин наибвалдиз талукь тир. ЧӀилихъар хуьруьхъ галаз НуьцӀуьгъ хуьруьнжемятдик акатзавай. Хуьруьнжемятдин кьилин хуьр тир.

Агьалияр

Алай чӀавуз хуьруьн 342 кӀвале 1171 кас яшамиш жезва. Агьалидин вири лезгияр, суьнни - мусурманар я. 1886 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, хуьре 127 майишатар авай, агьалийрин кьадар 690 кас тир.

Хуьре гуьгъуьнин сихилар ава: Баширар, Жиганар, Курарар, Куркурар, Мерцефар, Чеперар, Лакарар, Шугурар, Чакарар.

ЭлячӀунар

• СтӀал Сулейман райондин официал сайтуна НуьцӀуьгъ хуьруькай куьруь малуматар