ЦӀахур
ЦӀахур (урус. Цахур) — Дагъустан республикадин Рутул районда авай, «ЦӀахур» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр ва адан администрациядин юкь. ЦӀахур халкьдин тарихдинни культурадин чӀехи метлеб авай юкьварикай сад.
 Хуьр
|
.svg)
География
дуьзар хъувунХуьр Дагъустан Республикадин Рутул райондин рагъакӀидай пата, Къавкъаздин кьилин цӀиргъинин кеферпатан гуьнеда, райондин юкь тир Рутул хуьрелай 29 км кефердинни - рагъакӀидай пата, Самур вацӀал ала.
Тарих
дуьзар хъувунЦӀахур (ЦӀаӀх) хуьруькай сифте малуматар Рим империяди Къавкъаздиз, Алпандиз дяведин финрив алакъалу я ва Лукуллан (чи. э. вилик 74-66), Помпеян (чи. э. вилик 66) ва мсб. тарихдин гъилив кхьинра гьалтзава.
XIX виш йисуз ЦӀахур хуьр вири Самур округдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатзава. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Лучек наибвалдиз талукь тир. Суьгут ва Хиях хуьрерихъ галаз ЦӀахур хуьруьнжемятдик акатзавай. Хуьруьнжемятдин кьилин хуьр тир.
Агьалияр
дуьзар хъувун2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 326 касди уьмуьр гьалзавай [1]. Агьалидин вири цӀахурар, суни - мусурманар я. 1886 йисан Урусат империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, ЦӀахур хуьруьн агьалияр, вири цӀахурар яз 983 кас тир [2].
Хуьре гуьгъуьнин ирид сихилар ава: Базева, Исакурар, Мусафурар, Камазяр, Люлиара, Валиханар, Нукарамбы.
ТӀвар-ван авай ксар
дуьзар хъувун- Мухтаров Абдулла Ибрагимович — физикадинн-математикадин илимрин доктор, доцент, Азербайжандин Гьукуматдин Университетдин физикадин факультетдин профессор (теоретика физикадин кафедра).
- Джафаров Селим Абдуллатипович — тӀвар-ван авай алим-кавказовед, чӀалан алим ва туьрколог, Бакудин Гьукуматдин Университетдин профессор.
- Джабраил-афанди Лакити — чӀехи шейх, Магьмуд-эфанди шейхан сухта.