Хасавюрт район (урусХасавюртовский район) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.

Муниципалитетдин район
Хасавюрт район
урусХасавюртовский район
Уьлкве
Урусат
Федерациядин субъект
Дагъустан
Администрациядин юкь
Къенепатан паюнар
42 муниципалитетар акатзава
Райондин кьил
Салавов Джамбулат Шапиевич
Бине кьунва
1929 йисуз
Майдан
1425 км²
Агьалияр
149 293 кас (2015)
Миллетар
Динар
Хасавюрт район
Хасавюрт район


Телефондин код
+7 87244
Автомобилдин код
05
Код ОКАТО
82255000000

Администрациядин юкь — Хасавюрт шегьер я.

География

дуьзар хъувун

Хасавюрт район Дагъустан Республикадин рагъакӀидай пата ала ва ЦӀийи Лак, Къазбек, Кизилюрт ва Бабаюрт районрихъ са сергьятра ава.

Чилерин майдан — 1425 км².

1921 йисуз Терек вилаятдин Хасавюрт округдин чилерал Хасавюрт кантон арадал гъанай. 1929 йисуз кантон райондиз элкъуьрнай.

1941 йисуз ГКО-дин (Гьукуматдин Хуьнуьхин Комитет) № 827 къарардалди районда уьмуьр гьалзавай немецрин вири акъудна Къазахстандиз ва Азиядин маса уьлквейриз куьчарнай.

1944 йисуз, СССР -дин Гьукуматдин Хуьнуьхин Комитетдин «Чеченрин ва ингушрин Юкьван Азиядиз депортация авунин» № 5073 къарардалди, райондин чечен ва ингуш агьалияр акъудна Къазахстандин ва Киргизиядин ССР-риз куьчарнай.

Йисариз килигна Хасавюрт райондин агьалийрин динамика:

Йис 2002 2011 2012 2013 2014 2015
Агьалияр 125 454 [1] 142 636 [2] 143 677 [3] 145 098 [4] 146 806 [5] 149 293 [6]

2010 йисан Вириурусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Хасавюрт райондин миллетрин сиягь:[7]

Халкь Кьадар,
кас
Пай %
аварар 44 360 31 %
къумукьар 43 321 31 %
чеченар 36 391 26 %
даргияр 7 613 5 %
лезгияр 7 475 5 %
маса халкьар 2 072 2 %
вири санал 141 232 100,00 %

Администрациядин паюнар

дуьзар хъувун

Райондик 42 муниципалитет ва 59 хуьр акатзава (къалин шрифтдив, са шумуд хуьрерин арадай администрациярин юкьвар къалурнава);[8]

  1. «Аджимажагатюрт» хуьруьнсовет — Аджимажагатюрт
  2. «Адильотар» хуьруьнсовет — Адильотар, Кадыротар, Тутлар
  3. «Акбулатюрт» хуьруьнсовет — Акбулатюрт
  4. «Байрамаул» хуьруьнсовет — Байрамаул, Шулькевич, Генжеаул
  5. «Бамматюрт» хуьруьнсовет — Бамматюрт
  6. «Баташюрт» хуьруьнсовет — Баташюрт
  7. «Батаюрт» хуьруьнсовет — Батаюрт, Умашаул
  8. «Борагангечув» хуьруьнсовет — Борагангечув
  9. «Дзержинское» хуьруьнсовет — Дзержинское
  10. «Казмааул» хуьруьнсовет — Казмааул, Умаротар
  11. «Кандаураул» хуьруьнсовет — Кандаураул
  12. «Карланюрт» хуьруьнсовет — Карланюрт, Станция Байрам
  13. «Кокрек» хуьруьнсовет — Кокрек, Станция Карланюрт
  14. «Костек» хуьруьнсовет — Костек, Пятилетка, Лаклакюрт
  15. «ЦӀийи Къуруш» хуьруьнсовет — ЦӀийи Къуруш
  16. «Могилевское» хуьруьнсовет — Могилевское, Петраковское
  17. «Моксоб» хуьруьнсовет — Моксоб
  18. «Муцалаул» хуьруьнсовет — Муцалаул
  19. «ЦӀийи Костек» хуьруьнсовет — ЦӀийи Костек
  20. «ЦӀийи Гагатли» хуьруьнсовет — ЦӀийи Гагатли
  21. «Новосельское» хуьруьнсовет — Новосельское, Кемсиюрт
  22. «ЦӀийи Соситли» хуьруьнсовет — ЦӀийи Соситли
  23. «Нурадилово» хуьруьнсовет — Нурадилово
  24. «Октябрьское» хуьруьнсовет — Октябрьское, Гребенской Мост
  25. «Османюрт» хуьруьнсовет — Османюрт, Симсир
  26. «Первомайское» хуьруьнсовет — Первомайское
  27. «Покровское» хуьруьнсовет — Покровское, Абдурашид-Отар
  28. «Садовое» хуьруьнсовет — Садовое
  29. «Сиух» хуьруьнсовет — Сиух
  30. «Советское» хуьруьнсовет — Советское
  31. «Солнечное» хуьруьнсовет — Солнечное
  32. «Сулевкент» хуьруьнсовет — Сулевкент
  33. «Темираул» хуьруьнсовет — Темираул, Гоксув
  34. «Теречное» хуьруьнсовет — Теречное
  35. «Тукита» хуьруьнсовет — Тукита
  36. «Тотурбийкала» хуьруьнсовет — Тотурбийкала
  37. «Хамавюрт» хуьруьнсовет — Хамавюрт
  38. «Цияб Ичичали» хуьруьнсовет — Цияб Ичичали
  39. «Чагаротар» хуьруьнсовет — Чагаротар
  40. «Шагада» хуьруьнсовет — Шагада
  41. «Эндирей» хуьруьнсовет — Эндирей

Экономика

дуьзар хъувун
  1. Этносостав населения Дагестана. 2002
  2. Оценка численности постоянного населения на 1 января
  3. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 г.
  4. 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.
  5. 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 г. Архивация 7 апрель 2014 йисан.
  6. Численность постоянного населения Республики Дагестан по муниципальным образованиям на 1 января 2015 г. Архивация 5 март 2016 йисан.
  7. ВПН том 3. Таблица 4. Население по национальности и владению русским языком по городским округам и муниципальным районам республики Дагестан. Архивация 11 октябрь 2017 йисан.
  8. Закон Республики Дагестан от 13.01.2005 № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»

ЭлячӀунар

дуьзар хъувун