Къазбек район

Къазбек район
	Герб
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Администрациядин юкь	Дылым
Къенепатан паюнар	12 муниципалитетар акатзава
Райондин кьил	Махачев Абдула Нухиевич
Бине кьунва	1928 йисан 22 ноябрь
Майдан	560 км²
Агьалияр	↗ 45 772 кас (2015)
Миллетар	аварар, чеченар
Динар	суни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87269
Автомобилдин код	05
Код ОКТМО	82622000
Официал сайт	http://kazbekovskiy.ru/

Къазбек район (урус. Казбековский район, авар. Казбек район^[1]) — Урусат Федерациядин Дагъустан республикада авай муниципалитетдин район.

Администрациядин юкь — Дылым хуьр я.

География

Район Дагъустан Республикадин рагъакӀидай пата, Чечнядихъ галаз сергьятдал ала. Къазбек район Гьумбет, Буйнакск, Кизилюрт, Хасавюрт ва ЦӀийи Лак районрихъ галаз са сергьятра ава.

Райондин чилерин майдан — 560 км² я.

Тарих

1928 йисан 22 ноябрьдиз ЦИК ДАССР-дин 6-й кӀватӀалдин 4-й сессияда республика районриз паюнин цӀийи проект кьабулнай. Адав кьурвал, виликан Хасавюрт округдин Къазбек участокдикай Къазбек подкантон арадал гъанвай. ЦӀийи подкантон Хасавюрт кантондин гъилик квай. ВЦИК-ан 25.12.1930 тарихди къарардалди, администрациядин юкь Дылым хуьр тайин авуна Къазбек район арадал гъанвай.

1944 йисуз Аух районда авай чеченар депортация авурдалай кьулухъ Къазбек райондин составдик кьве чечен хуьрер акатнай: Юрт-Аух ва Акташ-Аух хуьрер, гуьгъуьнлай и хуьрериз аварар куьчарна абурун тӀварар масакӀа хъувуна Калининаул ва Ленинаул эцигнай.

Агьалияр

Йисариз килигна Къазбек райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	2002	2011	2012	2013	2014	2015
Агьалияр	33 140^[2]	↗ 43 253^[3]	↗ 43 603^[4]	↗ 44 327^[5]	↗ 44 991^[6]	↗ 45 772^[7]

2002 йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматриз килигна, Къазбек райондин миллетрин сиягь^[8]:

Халкь	Кьадар, кас	Пай вири агьалидикай, %
аварар	29 164	88,00 %
чеченар	3 834	11,57 %
урусар	36	0,11 %
къумукьар	32	0,10 %
муькуьбур	50	0,70 %
вири санлай	33 140	100,00 %

Администрациядин паюнар

Райондик 12 муниципалитетдин образование (хуьруьнсовет) акатзава, абурукай 11 хуьруьнсоветар ва 1 шегьервилин посёлок я^[9].

Къазбек райондин хуьруьнсоветар ва абурук акатзавай хуьрер, (къалин шрифтдив администрациярин юкьвар къалурнава);

«Алмак» хуьруьнсовет — Алмак
«Артлух» хуьруьнсовет — Артлух, Ахтачикан, Иманалиросо, Ахсу ва ЦӀийи-Артлух
«Буртунай» хуьруьнсовет — Буртунай
«Гертма» хуьруьнсовет — Гертма
«Гостала» хуьруьнсовет — Гостала
«Гуни» хуьруьнсовет — Гуни
«Дылым» хуьруьнсовет — Дылым
«Инчха» хуьруьнсовет — Инчха
«Калининаул» хуьруьнсовет — Калининаул
«Ленинаул» хуьруьнсовет — Ленинаул
«Хубар» хуьруьнсовет — Хубар, Иха
Дубки посёлок

Баянар

ЭлячӀунар

Дагъустан Республикадин президентдин сайтуна Къазбек райондикай малуматар Архивация 4 август 2020 йисан.
Къазбек райондин официал сайт Архивация 28 ноябрь 2020 йисан.
Къазбек райондин шикилар

[1] Терроризмалде данде къеркьеялъул комиссиялда… (av). — «Чапар — Казбек районалъул газета», 2020. — № 26 (9871).

[2] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2002 г. Архивация 31 январь 2022 йисан.

[3] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2011 г.

[4] 35. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2012 г.

[5] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.

[6] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 г. Архивация 7 апрель 2014 йисан.

[7] 33. Численность постоянного населения Республики Дагестан по муниципальным образованиям на 1 января 2015 г. Архивация 5 март 2016 йисан.

[Даг2002-8] Дагъустандин миллетрин состав. 2002

[9] Закон Республики Дагестан от 13.01.2005 № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]