Нугъай чуьл
Нугъай чуьлер (нугъ. Ногъай эл)— Кеферпатан Къавкъаздин рагъэкъэчӀдай пата, Терек ва Кума вацӀарин арада алай тамар авачир ва кьурагь баябан кьулувал я. И кьулувал Ставрополь крайдин, Дагъустандин ва Чеченистандин чилерал ала. Адан тӀвар тарихдин къене и чилерал алай нугъай миллетдихъ галаз алакъалу я.
Климат
дуьзар хъувунНугъай чуьлдин климат гзаф кьурагь ва чими я. Йисан къене къвазвай къваларин кьадар 300 мм я. Апрель — октябрь варцарин арада юкьван гьисабдин температура +18...+19 °C я. Ноябрь — март варцарин къене 0... +2 °C. Январь ва февраль варцара тамам минимум −33 °C, август вацран максимум +42 °C агакьзава. Гад гзаф кьурагь ва зегьем кваз, кьуьд чими ва живер авачиз алатзава.
ЭлячӀунар
дуьзар хъувун- Добролюбский А. О. Кочевники на западе причерноморских степей в Х-ХVIII веках (историко-археологическое исследование). — Автореферат дисс. … доктора исторических наук. — Санкт-Петербург: ИИМК РАН, 1991. — 34 с.