Гилияр

Гилияр
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Мегьарамдхуьруьн
Хуьруьнсовет	«Гилийрин»
АПдин кьакьанвал	гьуьлуьн дережадилай ; 543 м
Агьалияр	2058 кас (2013)
Миллетар	лезгияр
Динар	суни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+4
Телефондин код	+7 87235
Почтунин индекс	368782
Автомобилдин код	05
Код ОКМТО	82637420
Хуьруьн шикилар	www.odnoselchane.ru
Космосдай акунар	www.wikimapia.org
	Магьачкъала Гилияр
	Мегьарамдхуьр Гилияр

Гилияр (урус. Гильяр) — Дагъустан республикадин Мегьарамдхуьруьн районда авай, «Гилийрин» хуьруьнсоветдик акатзавай хуьр.

География

Хуьр Мегьарамдхуьруьн райондин юкьванни-кьибле пата, Азербайжандин КцӀар райондихъ галаз сергьятдин мукьвал, Самур вацӀун чапла кьерел, райондин юкь тир Мегьарамдхуьрелай 30,5 км яргъал ала. Хуьруьн патавайтӀуз республикадин «Мегьарамдхуьр-Ахцегь-Рутул» трасса физва.

Тарих

Хуьруьн тӀвар дегь Алпандин гелар тайифадикай арадал атанва. ЦӀуру Гилияр хуьруьн чилерал, цурцинни-кишпирдин девирдиз талукь тир инсанри уьмуьр гьалай чкайрин гелер дуьздал акъуднай (Гилийрин дегь сурар).

XIX виш йисан 1866 йисуз Гилияр хуьр вири Куьре ханвалдихъ галаз Урусат империядин гъилик акатнай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Куьре округдин Гуьней наибвалдиз талукь тир. Чепел ва Гьакьидхуьр хуьрерихъ галаз Гилияр хуьруьнжемятдик акатзавай. Хуьруьнжемятдин кьилин хуьр тир.

Вилик Гилияр хуьр Самур цӀиргъинин рагъэкъечӀдай патан кьиле алай. 1960 йисуз гиливияр вини хуьряй агъаниз куьч хьана цӀийи хуьруьн бине кутунвай. Гуьгъуьнлай, 1965 йисуз Ахцегь райондин Кьехуьл хуьуруьн эгьлияр Гилийриз куьчарна ацукьарнай.

1924 йисуз драматургиядин гъвечӀи кӀватӀал хьиз туькӀуьр хьанвай Гилийрин халкьдин театрди вичин крар къенин йикъалди давамарзава. Гилийрин театрди СССРдин ЧӀехи театрдин диплом, СССРдин Кхьирагрин Садвалдин диплом ва са шумуд муькуь пишкешар къазанмишнай.

Агьалияр

2013 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 2058 касди уьмуьр гьалзавай^[1]. 2012 йисан малуматрив кьурвал, хуьруьн агьалияр 2028 кас тир^[2]. 2002 йисан малуматриз килигна, хуьруьн агьалияр 2016 кас тир^[3]. Агьалидин вири лезгияр, суни — мусурманар я. 1886 йисан Урусат Империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Гилияр хуьруьн агьалидин кьадар, вири лезгияр яз 505 кас тир.^[4]

ТӀвар-ван авай хуьруьнвияр

Алибегова Бикеханум Ибадулладин руш — лезги шаир ва кхьираг.
Кичибег Мусаев — лезги шаир ва алим.

Баянар

ЭлячӀунар

Гилияр хуьруьн тарихдикай

[1] 33. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 г.

[2] Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 г.

[3] Мегьарамдхуьруьн район. ФЛНК

[4] Гуьней наибвалдин хуьрерни агьалияр (1886 й.)

[1]

[2]

[3]

[4]