Новая Коса

Новая Коса
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Бабаюрт
Хуьруьнсовет	«Новая Коса»
Агьалияр	↗ 664 кас (2010)
Миллетар	нугъаяр
Динар	суни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+3
Почтунин индекс	368060
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 207 840 001
Космосдай акунар	www.wikimapia.org
	Магьачкъала Новая Коса
	Бабаюрт Новая Коса

Новая Коса, ЦӀийи Коса (урус. Новая Коса) — Дагъустан республикадин Бабаюрт районда авай хуьр. «Новая Коса» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Бабаюрт райондин рагъэкъечӀдай пата, Аграхан заливдин кьерел, райондин юкь тир Бабаюрт хуьрелай 51 км яргъал ала.

Тарих

Хуьруьн бине XIX виш йисуз иниз куьч хьанвай урусри гъетерин ватагаяр хьиз кутунай. Са тӀимил геж иниз нугъаярни калмыкар куьчарнай. 1943 йисуз вири калмык агьалияр Сибирдиз акъуднай ва хуьре къедалди хьиз анжах нугъаяр амукьнай.

Агьалияр

Йисариз килигна Новая Коса хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	2002	2010
Агьалияр	519^[1]	↗ 664^[2]

2010 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 664 касди уьмуьр ийизвай. Вири нугъаяр, суни - мусурманар я.

Экономика

Совет береда хуьре, Аграхан заливда ва Терек вацӀа осетр ва частик жуьредин гъетер кьунин чӀехи колхоз кардик квай. Алай чӀавуз хуьруьн агьалидин чӀехи пай и заливда чинеба гъетер кьаз браконьервал ийизва.

Экологиядин проблемаяр

Хуьр мукьвал-мукьвал Аграхан заливдин ва Терек вацӀун ци акьалтӀунрик акатзава. Хуьруьн элкъвена къваларив, ам чӀехи цикай хуьзвай банд гала. 1970-й йисара Терек вацӀу Аграхан заливдин юкьвалайтӀуз дуьз Каспи гьуьлуьз рехъ жагъурунилай кьулухъ, залив кьве пай хьанвай ва Кьиблепатан Аграханда цин дережа садлагьана кхаж хьанвай ва нетижада хуьруьн цин къерехдал алай кӀвалер цик акатна чкӀанай. Эхиримжи чӀехи тӀебиатдин мусибат ина 2005 йисуз, Терек вацӀун ци накьвадин кьантӀарар тухвана ятар сергьятрилай экъечӀайла хьанвай. А чӀавуз Терек-Сулак арандин гегьенш чилер цик акатнай. Идан нетижада Новая Коса ва Оразгулаул хуьрерин са пад цик акатнай чебни элкъвена къваларив гвай цин юкьва гьатнай, гьакӀ и кьве хуьрер вири дуьньядикай атӀанвай гьалара 3 варз хьанвай. 2010 йисуз Астрахань-Магьачкъала трассадин мукьвал, «Мехтеб» цин гьамбарханадин районда и кьве хуьрерин эгьлийриз куьч жез чилин белгенар чара авунай.

Баянар

ЭлячӀунар

[1] Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица № 02c. Численность населения и преобладающая национальность по каждому сельскому населенному пункту.

[2] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Архивация 24 декабрь 2013 йисан.

[1]

[2]