Борч
Борч (урус. Борч, рут. Бурж) — Дагъустан республикадин Рутул районда авай, ЦӀийи Борч хуьруьхъ галаз «Борч» хуьруьнсоветдик акатзавай саки тунвай хуьр.
Хуьр
|
География
дуьзар хъувунХуьр Дагъустан Республикадин Рутул райондин кьибле пата, райондин юкь тир Рутул хуьрелай 12 км кьиблединни - рагъэкъечӀдай патахъ, Ахцегь вацӀун дугуна чка кьунвайди я.
Тарих
дуьзар хъувунXVII виш йисалай 1839 йисал кьван Борч хуьр Ахцегьпарадин азад жемятдин Ахцегьпара-2 хуьрерин жемятрин садвалдин составдик квай. Ахцегьпарадик квай чӀавуз хуьре, сихилдин кьадаррикай аслу тахьана, агьалийрин кьадардикай асул яз кавхаяр авай. ГьакӀ, гьар 20 кӀвализ са кавха къвезвай. ГьакӀни хуьре са чавуш авай [1]. 1839 йисуз хуьр, вири Ахцегьпарадихъ галаз, Урусатдин империядик акатнавай. Империядик квай чӀавуз, хуьр Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпарадин наибвалдиз талукь тир. 1928 йисуз Борч цӀийиз арадал гъанвай Рутул райондин составдик кутунвай.
Гуьгъуьнлай, хуьр Бабаюрт райондиз куьч хьана ЦӀийи Борч хуьр арадал гъанвай.
Агьалияр
дуьзар хъувун2002 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре са касни авачир [2]. 2008 йисуз хуьре 16 касди уьмуьр гьалзавай. Агьалидин вири рутулар, суни - мусурманар я. 1886 йисан Урусат империядин агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал, Борч хуьруьн агьалияр 2 290 кас тир [3].