Атлухан эфенди

Атлухан эфенди — вичин девирда Куьре магьалда чӀехи арабистрикай сад, жуьреба-жуьре илимрай хабардар мударис. Ада и илимар эвел вичин буба Эмирханавай, адани Вини СтӀалдал еке алим, шаир Аругъ-ад-динавай къачуна, сифте яз Агъа СтӀалдал, патарилайни кваз атана, диндин къанунар чирдай медреса ахъайна. 1997 йисан 21 мартдин «Лезги газетдай» рагьметлу М. Садыкъидин «Къимет гуз тежер савкьватар» тӀвар алай макъалада ихьтин хабар гузва:

— «Тарихда чаз икьван чӀавалди я Гьажи Давудакай, а дакай вичикайни а девирдин инсанри кхьей эсерар малум тушир. Амма гила…Шейх ва муьршид Мегьамед эфендиди ал-Ярагъидин генекологиядиз талукь материалар жагъурдайла, зал жуван хсуси архивдай Мала Рамазан Фейзуллагь эфенди-Лгави-Пиркенди тӀвар алай са алимди–шаирди кхьенвай ктаб гьалтна. И ктабда Навруз ал-Жебелидин тӀвар алай са шаиирди туьрк чӀалал кхьей кьве шиир ва Мала Рамазана вичи гьам араб, гьам туьрк чӀаларал кхьенвай хейлин шиирарни ава. ГьакӀ ятӀани, Навруз ал-Жебелидин шииррин цӀарарай зи вил «Женнетэгьли Гьажи Давуд» гафарик хкӀуна. И шиир гила вичин тӀвар чаз раиж хъхьанвай, лезгийрин зурба полководец,чӀехи инсанперес, игит хва Гьажи Давудаз бахшнавайди тирди за кьатӀана. За ам чи чӀалаз акъагъарна. КилигайтӀа, шаирди вичин эсер Гьажи Давуд яргъариз суьргуьн авуникай гъам-хажалат чӀугунивди кхьенвайди я кьван. Куьлуь-шуьлуь кагъазарни тупӀалай авурла, заз анай са тӀвар малум тушир маса шаирдин Гьажи Давудаз теснифнавай пашман шиир-эллегия ва Гьажи Давуда вичи теснифнавай шиирни гьалтна! Абур гъилелди кхьей кас Атлухан эфенди ал-Агъакарани-АгъастӀалви яз къейднава. А хатӀар арабдалди кхьенвайбур тир. За гьабурни чи чӀалаз акъагъарна. Сифте чна Гьажи Давудан чӀал гузва, ахпа муькуьбур.»

Бязибуруз килигна зун
Бязибуруз килигна зун иердиз,
СикӀерилай чеб фендигар, бетер я.
Къвезва садбур жанавуррин лужар хьиз,
Вучиз туштӀа абур катран лувар хьиз?

Зун тажуб я, бязи чинар иер я.
Амма ахлакь лап шейтӀанрин тегьер я.
Ахлакь сифте герек затӀ я инсандиз,
ТахьайтӀа ама ухшар жеда къабандиз.

Гьардаз чир жен илим-чӀехи гьунар я.
Илим-балкӀан, иес адан чамар я.
Къиямат къуз кьецӀил жерла инсанар,
Илимлудаз илим жеда парталар

Авам ксар татаб жеда, алукьда,
Алим аршдин кукӀва фена ацукьда…

Садыкъиди кьатӀизвайвал, сикӀ яз къалурзавайди I-й Сурхай хан я.

Эдебият

Сажидин Саидгьасанов — «Куьредин чирагъар» ктабдай.