Нагъиев Фейзудин Рамазанан хва

Фейзудин Рамазанан хва Нагъийрин (литературадин тӀвар — Фаиз Курави; 1951 йисан 15 февралдиз, Агъа-СтӀал, СтӀал Сулейманан район) — Урусатдин лезги халкьдин шаир, литературавед ва публицист, Дагъустан Республикадин культурадин лайихлу работник, «Шарвили» миллетдин пишкешдин лауреат, филологиядин илимрин доктор я.

Уьмуьрдин рехъ

Фейзудин Нагъиев 1951 йисан 15 февралдиз СтӀал Сулейманан райондин Агъа-СтӀалрин хуьре дидедиз хьана.

1977 йисуз ада Одессадин инженерар ва строителар акъуддай институт кӀелна куьтягьна. 1992 йисуз Нагъиева А.М. Горькидин тӀварунихъ галай Москвадин литературадин институтни куьтягьна.

1978 йисалай эгечӀна 1998 йисалди Нагъиева вичин сифтегьан пешедай кӀвалахна.

Гьа и вахтунда 1980 йисарин юкьвалай башламишна литератор хьиз басма ийиз хьана.

1986 йисуз «Литературадин Дагъустан» журналда Мердали Джалилован яратмишуникай кхьенвай статья акъатна. 1989 йисуз Магьачкъалада Дагъустандин ктабар акъудзавай издательстводай Ф.Нагъиеван сифтегьан шииррин кӀватӀалар акъатна: «Капал кхьинар» ва «Къванцел биришар».

1992 йисуз ам Россиядин журналистрин кӀватӀалдиз хкянава, гуьгъуьнин йисуз — писательрин кӀватӀалдизни.

1994—2009 йисарин къене адан са шумуд шииррин кӀватӀалар ва шииррал кхьенвай пьеса-мах «Ракъинин руш», поэма «Къуруш», тарихдин драма «Кра Мелик», гьикаятрин кӀватӀал «Ночь в Терсепуле» акъатна.

Адан литературадин кӀвалахрин арада гзаф таржумаярни ава — лезги чӀалал таржума авуна Низамидин, Хосрован, Хаканидин шиирар, урус халкьдин классикар ва и вахтундин шаирарни таржума авуна.

Фейзудин Нагъиеван аялриз кхьенвай гьикаятар «Кард» журналда са къатда экъечӀзава. Са бязи гьикаятар мектебрин ктабра тунва.

Дагъустандин композиторри адан шиирар макьамдал эцигнава.

1990—1996 йисарин къене Ф.Нагъиеван гъилик галаз литературадин, жемятдин ва политикадин журнал «Лезгистан-Алупан» лезги ва урус чӀалал акъатна.

2004—2005 йисариз Нагъиев РГВК «Дагъустан» телекомпанияда редакторвиле кӀвалахна, ана ада лезги чӀалал вичин хсуси передача «Инсан ва девир» тухвана.

Литературадилай гъейри ам ахтармишдай литературавед ва публицист хьиз машгьурди хьана.

Ада кьве вишелай гзаф лезги халкьдин тарихдиз, чӀалаз, культурадиз талукь тир макъалаяр кхьена. Ада кхьенвай макъалаяр Урусатдани маса гьукуматрани акъатна.

1994 йисуз Фейзудин Нагъиева РагъэкъечӀдай ва РагъакӀидай Европада яшамишзавай гъвечӀи халкьарин ихтиярриз талукьарнавай халкьарин арада хьайи форумда иштираквал авуна.

Нагиеваз виридалайни Къавкъаздин Албаниядин тема чириз кӀан хьана. И темадай ада кхьенвай макъалаяр «Самур», «Дагъустан», «Ватан», «Дагъустандин халкьар» ва маса журналра басма авуна. Нагъиева «Къавкъаздин Албания. Уьлкведин ва халкьарин тарих» лугьудай монография кхьенва.

Дагъустандин гьукуматдин педагогикадин университетда тарсар гузва, литературадин кафедрада доцентдин чка кьуна.

2004 йисуз кандидатдин тӀвар къачудайвал ада «СтӀал Сулейман: яратмишунин ирсинин везифаяр» лугьадай темадай диссертация хвена.

2011 йисуз доктордин тӀвар къачудайвал ада «Проблемы творческого наследия Етима Эмина и Сулеймана Стальского: текстология и поэтика в свете сравнительного изучения» лугьудай темадай диссертация кхьенани хвена.

СтӀал Сулейманан ва Етим Эминан яратмишуниз Ф. Нагиева пуд монография талукьарна.

Ада Етим Эминан 30-лай гзаф ва СтӀал Сулейманан 50-лай гзаф гилалди жагъун тавунвай шиирар жагъурна ва кӀватӀалрик кутуна.

Фейзудин Нагъиева куьгьне вахтарин лезги шаиррин яратмишунар ахтармишзава ва абурун шиирар кӀватӀалра акъудзава.

2007 йисуз ада Магьачкъалада лезги чӀалан орфографиядиз багъшнавай конференция гьазурна ва кьиле тухвана.

Пишкешар

• Дагъустан Республикадин культурадин лайихлу работник (2001).

• Миллетдин игит «Шарвилидин» тӀварунихъ галай премия (2003).

• Дагъустандин Гьукуматдин премиядин номинация (КӀватӀал «Алпан жагъуриз» 2007)

• «Къизилдин лекь» ва тӀвар-ван авай лингвист М. Гаджиеван тӀварунихъ галай премиядин лауреат.

ЭлячӀунар

• Персональный сайт
• Министерство культуры Республики Дагестан. Календарь знаменательных и памятных дат Республики Дагестан на 2011 год(кьейи элячӀун).
• Произведения Фейзудина Нагиева на стихи.ру