Татаюрт

Татаюрт
Уьлкве	Урусат
Федерациядин субъект	Дагъустан
Муниципал район	Бабаюрт
Хуьруьнсовет	«Татаюрт»
Виликан тӀварар	Эйгенгейм, Новониколаевка, свх. 15 лет ДАССР
Агьалияр	↗ 2 449 кас (2015)
Миллетар	нугъаяр, къумукьар, чеченар
Динар	суни - мусурманар
Сятдин чӀул	UTC+3
Телефондин код	+7 87247
Почтунин индекс	368070
Автомобилдин код	05
Код ОКАТО	82 254 815 001
Космосдай акунар	www.wikimapia.org
	Магьачкъала Татаюрт
	Бабаюрт Татаюрт

Татаюрт (нем. Eigenheim) — Дагъустан Республикадин Бабаюрт районда авай хуьр. «Татаюрт» хуьруьнсоветдик акатзава.

География

Хуьр Бабаюрт райондин юкьван пата, райондин юкь тир Бабаюрт хуьрелай 17 км яргъал ала.

ТӀварцӀикай

Хуьруьн сифтегьан тӀвар немец чӀалал Eigenheim (Эйгенгейм) тир. Дуьньядин садлагьай дяведин береда хуьруьз цӀийи тӀвар эцигнай Новониколаевка. Къумукьринни нугъайрин арада хуьр Татаюрт хьиз машгьур тир. 1944 йисуз немецар куьч авурдалай кьулухъ хуьруьз Совхоз имени 15 лет ДАССР тӀвар эцигнай, гуьгъуьнлайни Татаюрт.

Тарих

Хуьруьн бине, Бессарабиядай иниз куьч хьанвай немецри 1900 йисуз колония хьиз кутунай. Куьч хьана атай немецри ина 2000 десятин майдандин чилер къачунай. Колония зарб камаралди вилик физвай ва чӀехи жезвай. 1914 йисуз хуьруьн агьалияр 458 кас тир. 1919 йисуз чеченри Хасавюрт округдиз тарашдай вигьинар авурдалай кьулухъ, немецри чпин хуьрер туна хъфенай. СССР-дин абад вахтара абур элкъвена колониядиз хтанай.

ГКО-дин «Дагъустандин ва Чечнядинни-Ингуш АССР-ра авай немецар куьчарун» № 827 чинебан къарардалди, 1941 йисан 22 октябрьда Дагъустанда авай вири немецар, абурук и Вандерлоо колониядин немец эгьлиярни кваз, акъудна Сибирдиз ва Къазахстандиз дугурнай. Колониядиз мукьвал алай хуьрерин къумукьарни ногъаяр куьчариз ацукьарзавай. Реабилитацииядилай кьулухъ са шумуд немец хзанар элкъвена хуьруьз хтанай, а чӀавуз иниз чеченарни куьч хьана ацукьнай ^[1].

Агьалияр

Йисариз килигна Новокаре хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:

Йис	2002	2010	2015
Агьалияр	2 568^[2]	↘ 2 366^[3]	↗ 2 449^[4]

2015 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 2 449 касди уьмуьр ийизвай. Акахьай агьалидин хуьр я, ина къумукьри, нугъайри ва чеченри санал уьмуьр гьалзава, вири суни - мусурманар я. 2007 йисуз хуьре пуд немец хзанар амай ^[5].

Баянар

↑ [Диссертация Мусаев М. М. «История переселения и социально-экономической адаптации немцев в Дагестане 1864—1941 йисар.»]
↑ Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица № 02c. Численность населения и преобладающая национальность по каждому сельскому населенному пункту.
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Архивация 24 декабрь 2013 йисан.
↑ Оценка численности постоянного населения Республики Дагестан на 1 января 2015 года Архивация 22 декабрь 2018 йисан.
↑ Немцы, которые с нами…

ЭлячӀунар

[1] [Диссертация Мусаев М. М. «История переселения и социально-экономической адаптации немцев в Дагестане 1864—1941 йисар.»]

[2] Данные Всероссийской переписи населения 2002 года: таблица № 02c. Численность населения и преобладающая национальность по каждому сельскому населенному пункту.

[3] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Архивация 24 декабрь 2013 йисан.

[4] Оценка численности постоянного населения Республики Дагестан на 1 января 2015 года Архивация 22 декабрь 2018 йисан.

[5] Немцы, которые с нами…

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]