СтӀал Саяд
СтӀал Саяд — машгьур лезги шаир-дишегьли.
Саяд-Пери-тахминан 1880 йисуз Куьре магьалдин Агъа СтӀалрин хуьре Давутрин тухумдикай тир Гьасан-Гьуьсенан хзанда дидедиз хьайи вад лагьай руш я. Саяд-Перидихъ вичиз кӀани - Мирземегьамедан Шихрагьим лугьудай гада аваз, рушахъ гьа девирда еке пул тир 100 ганач лугьуз, а пул гайи, гьа чӀавуз Агъа СтӀалдал кавхавалзавай Кьурагь патан векил Пампур Гьуьсейна, Саяд-Пери гужуналди вичин стха хуьрехуьруьнви Шабанан хва Исмаилаз тухвана. Адакай са аял аваз, хуьруьз катна хтайла, бубади Шихрагьим хуьре авай девлетлу Дербетан хтул рушал эвленмишнавай. И арада Саяд-Перидиз Алимегьамед аял хьана. Шихрагьимакайни умуд атӀай Саяд-Пери и кардилай гуьгъуьниз, гьайифдилай рагьметдиз фена. Таза аял Алимегьамед, халайри хвена, мехъерарни авуна. Пирмегьамед гада хьайидалай гуьгъуьниз, стӀалжем хьана Алимегьамедни кьена. Саяд-Перидин птулни халайри хвена чӀехи авуна. Адан аял вахтар халадин хъуьл Сеферан кӀвале фена. Ватандин ЧӀехи дяведин четин йисара, Пирмегьамед Дербентдиз акъатна, алай вахтунда адахъ Саяд, Сиряд рушарин ва чӀехи бубадин тӀвар алай Исмаил хва аваз, Пирмегьамед Дербент шегьердин патав гвай Карл Марксан тӀварунихъ галай совхозда уьмуьр ийизва.
Шихрагьимавай къакъудна, дакӀан касдиз, Хуьрехуьруьз, мал хьиз пулдихъ гайила, Саяд-Периди, гьахъ-дуван авачир гьакимриз, кавхадиз, фекьидиз, агьдин бейтер лагьанай.
СтӀал Саядан манияр вичин ва лезги дишегьлидин ихтияр авачир кьисметдикай теснифнавай, девирдин гьахъсузвилер русвагьзавай бейтер — зариди «дуьнья тирвал» авунвай гьараяр я: «Кавхадиз», «Дуьнья тирвал гьарайна за», «Садакайни чара хьанач» ва мсб. И ва маса шииррай аквазвайвал, СтӀал Саяд вичин хатӀ авай шаир я. С. Саядан «Ашкъидин гьарай» тӀвар алай кӀватӀал Магьачкъалада 1992 йисуз акъатна.
СтӀал Саяд 1900 йисуз рагьметдиз фена.
Эдебият
дуьзар хъувун- «Дуствал», 1963, N 2.
- Лезгийрин поэзиядин антология, 1978.