Аливердийрин Абдулхакь АбутӀрабан хва
Аливердийрин Абдулхакь АбутӀрабан хва (1910 йисан 10 декабрдиз, Ахцегь − 1992 йисан 6 июндиз, Магьачкъала) — советрин гьукуматдин ва Урусатдин алим, ветеринариядин илимрин доктор, профессор я.
Аливердийрин Абдулхакь АбутӀрабан хва | |
|---|---|
| Дидедиз хьайи чӀав | 1910 йисан 10 декабрь |
| Дидедиз хьайи чка | Ахцегь |
| Кьиникьин чӀав | 1992 йисан 6 октябрь (81 йис) |
| Кьиникьин чка | Магьачкъала |
| Гьукумат | Урусатдин империя ва ССРГ |
| Альма-матер | Москвадин гьукуматдин ветеринарияди медицинадин ва биотехнологиядин академия |
| Илимдин дережа | ветеринариядин илимрин доктор |
| Илимдин тӀвар | профессор |
Бруцеллездикай дарман жагъурдай алимрикай сад тирди[1]. Ватандин чӀехи дяведин ветеран я. Лезги я.
1910 йисуз 10 декабрдиз Дагъустандин Ахцегь райондин лезги Ахцегь хуьре лежберрин хзанда дидедиз хьана[2]. Буба — Аливердийрин Аливердидин хва АбутӀраб (1886—1963), революция жедалди фяле тир, Баку шегьердай кӀвализ хтайдалай кьулухъ — лежбер. Диде — Аливердийрин Мурадалидин руш Дюрнисе (1890(?)-1964) сифте кӀвал тухузвай, ахпа адани колхозда кӀвалахна. Адан паб — Аливердийрин (Федерова) Николаян руш Нина Аливердияррикай (1907—2002) — лап чӀехи категориядин духтур, са жерге илимрин кӀвалахар ва монографийяр кхьей кас я, медицинадин илимрин кандидат тир[3].
1927—1931 йисара — Дагъустандин зооветеринариядин техникум хъсан къиметар аваз кӀелна куьтягьайла, ам Институтдиз рекье туна[1]. 1931—1934 йисара — Ахцегь хуьруьн маларин духтур яз кӀвалахнава. 1932—1934 йисара — Ахцегь хуьрун комсомолдин кӀватӀалрин секретарь яз хкянава[1]. 1933—1934 йисара — Кьилин Къавкъаздин цӀиргъеда туькӀуьрнавай вахтундал хуьзвай карантиндин чкадин заведиш тир.
1934—1938 йисара — Москвадин ветеринариядин институтдин студент тир, ада ам тафаватлувилелди куьтягьна. 1938—1941 йисара — Москвадин ветеринариядин микробиологиядин кафедрадин аспирантурада кӀелна[2].
1941 йисан 17 июлдилай Яру Армиядин жергейрик экечӀна, маларин духтур яз 1011 СПда Москвадин дяведин округдин 253 дивизияда къуллугъ авуна. 1941 йисан ноябрдиз ССРГ-дин чилерин наркомди Къазахстандиз ракъурна эпидемийрихъ галаз дяве тухуз ва дяведин патав гвай районрай акъуднавай малариз чка гуз тешкил авур кас я[2].
1944 йисан ноябрдиз Москвадиз хтана ветеринариядин институтдин эпизоотологиядин академик С. Н. Вышелесски кьиле авай кафедрадин доцент хьана. 1944—1945 йисара — Москвадин ветеринариядин институтдин эпизоотологиядин кафедрадин доцент тир[1].
1945 йисан ноябрдиз Дагъустандин гьукуматди арза авуна А. Аливердиев Дагъустандин хуьруьн майишатдин институтдин эпизоологиядин кафедрадин заведиш яз Москвадай ракъурна. 1945—1952 йисара ДСХИ-дин эпизоологиядин кафедрадин заведиш ва СССР-дин ИА-дин Дагъустандин филиалда зоологиядин хлен къуллугъэгьли тир[4].
1952—1954 — ССРГ-дин ИА-дин Дагъустандин филиалда ветеринариядин хлен заведиш. 1954—1956 — СССР-дин ИА-дин Дагъустандин филиалда малдарвилин Институтдин директор[4].
1956 йисуз гьа институтдикай Дагъустандин хуьруьн майишатдин илимар ахтармишдай институт авуна. Ана микробиологиядин ва физиологиядин лабораториядин заведишдин чка кьуна[4].
1959—1967 йисара — Дагъустандин илимар ахтармишдай ветеринариядин станциядин директор тир[1].
АбутӀрабан хва Абдулхакьа кӀватӀнавай малуматри Дагъустанда ветеринариядин илимар ахтармишдай институт ахъагъиз куьмекна. Гьа институт 1967 йисуз Дагъ. НИВИ-дин бинедал ахъагъна[1].
1967 йисалай башламишна А.Аливердиев директор тир, ахпа илимдин кӀвалахдин патай директордин чка кьадай кас.
Баянар
дуьзар хъувун- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Путь ученого (урус). «Дагестанская правда» (15 декабрь 2019). Ахтармишун 15 декабрь 2019.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Он был родоначальником династии ученых (урус). «Молодежь Дагестана» (15 декабрь 2019). Ахтармишун 15 декабрь 2019.
- ↑ Талант — это великий дар (урус). «Дагестанская правда» (15 декабрь 2019). Ахтармишун 15 декабрь 2019.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Жил не ради славы (урус). Федеральная лезгинская национально-культурная автономия (15 декабрь 2019). Ахтармишун 15 декабрь 2019.