Гьамзатов Расул Гьамзатан хва: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
гъ Aslan Xasiyev Гьамзатрин Расул Гьамзатан хва макъаладин тӀвар Гьамзатов Расул Гьамзатан хва -диз масакӀа хъувуна |
Нет описания правки |
||
ЦӀар 2:
| ТӀвар = Расул Гьамзатан хва Гьамзатрин
| ТӀварцӀин оригинал = ХӀамзатил Расул
| Шикил =
| Гьяркьуьвал =
| Шикилдин гьалар =
| Хайила ганвай тӀвар =
| ЛакӀабар =
ЦӀар 11:
| Кьиникьин тарих = {{кьена дата|3|11|2003}}
| Кьиникьин чка =[[Москва]]
| Гражданвал = {{
| Дах = [[ЦIадаса Гьамзат]]
| Диде = Гьамзатрин Къандулай
ЦӀар 29:
| Викигьамбар =
}}
'''Расул Гьамзатан хва Гьамзатрин'''
▲'''Расул Гьамзатан хва Гьамзатрин''' - [[Советрин Социализмдин Республикайрин ГалкӀ|шурайринни]] [[Урусат|урусатдин]] зари, прозаик, таржумахъан, публицистни сиясатдин кардар я. [[Дагъустандин Автономиядин Шурайрин Социализмдин Республика|Дагъустандин АССР-дин]] [[Дагъустандин халкьдин шаир|халкьдин шаир]] (1959). [[Социализмдин зегьметдин кьегьал]], [[Ленинан премия|Ленинан]] ва [[Сталинан премия|Сталинан]] пуд лагьай дережадин премияйрин лауреат я. 1944 йисуз ам Вири Советрин Союздин коммунистрин партиядин большевикрин уртах хьанай.
Миллетдай [[аварар|авар]] я.
== Уьмуьрдин рехъ ==
Гьамзатрин Расул 1923 йисан 8
Ам Дагъустандин АШСР-дин Лап кьилин Шурадин депутат хьиз, Дагъустандин АШСР-дин Лап кьилин Шурадин Кьилин эвез хьиз, ШСРГ-дин депутат ва Президиумдин иштиракдар хьиз хкягъзанавайди я. Са шумуд
▲Гьамзатрин Расул 1923 йисан 8 марадиз (сентябрдиз) Хунзах райондин ЦІада хуьре Дагъустандин халкьдин зари тир ЦІадаса Гьамзатан (1877 - 1951) хзанда дидедиз хьана. Гъарани хуьруьн юкьван дережадин мектебда кІелна. 1939 йисуз Аваррин (авар чIалан???) педучилище акьалтІарна. 1941йисал кьван мектебра муаллимвиле кІвалахзавай тир, ахпа - театрда режиссердин куьмекдар яз, газетрани радиодал журналиствиле. 1945 йисалай гатIумна 1950 йисалди ада Москвада авай А.М. Горькийдин тIварунихъ галай Эдебиатдин институтда кIелна.
ШСРГ-дин ЛкьШ-дин
▲Ам Дагъустандин АШСР-дин Лап кьилин Шурадин депутат хьиз, Дагъустандин АШСР-дин Лап кьилин Шурадин Кьилин эвез хьиз, ШСРГ-дин депутат ва Президиумдин иштиракдар хьиз хкягъзанавайди я. Са шумуд цIудйисан къене ам Дагъустандин, УШСФР-дин, ШСРГ-дин кхьирагрин съезддин делегат, Азиядинни Африкадин кхьирагрин садвилин бюродин уртах, ШСРГ-дин Ленинанни Гьукуматдин премийрай комитетдин уртах, Ислягьвал хуьнин Шурайрин комитетдин идарадин уртах, Азиядинни Африкадин халкьарин садвилин Шурайрин комитетдин уртах тир.
1973 йисуз Гьамзатрин Расула «Правда» газетдиз Солженицынакайни Сахаровакай шурайрин кхьирагрин
▲ШСРГ-дин ЛкьШ-дин ГалкІдин Шурадин 6 -11-лагьай эверунрин Дагъустандин АШСР-дин патай тир депутат (1962-1989). 1962 – 1966 йисарин арада ва 1971 йисалай гуьгъуьниз ада ШСРГ-дин Лап кьилин Шурадин Президиумда иштираквал ийизавай. Илимризни яратмишуниз талукь тир Петрдин академиядин кар ийизвай иштиракдар я.
Гьамзатрин Расул 2003 йисан 3
▲1973 йисуз Гьамзатрин Расула «Правда» газетдиз Солженицынакайни Сахаровакай шурайрин кхьирагрин кІватІалди кхьенвай чарчел къул чІугуна.
▲Гьамзатрин Расул 2003 йисан 3 цІехуьлдиз [[Москва]]да авай Юкьван клиникадин азарханада рагьметдиз фенва. Ам [[Тарки-Тау]] сувун кІанив гвай [[Тарки]] хуьруьн цІуру мусурманрин сурарал, вичин папан сурун патав кучудна.
1932 йисуз Гьамзатрин Расула шиирар кхьиз
Максим Горькийдин
▲== ТуькIуьрай эсерар ==
Гьамзатан хва Расулан поэмаярни шиирар урус
▲1932 йисуз Гьамзатрин Расула шиирар кхьиз эгечІна, абур газетра акъудиз – 1937-лагьай йисуз, сифте чIавуз абур «Суварин большевик» лугьудай республикадин аваррин газетда акъатзавай тир. Адан авар чІалал кхьенвай садлагьай ктаб 1943 йисуз чапдай акъатна. ГьакIни ада авар чІалал классикадин ва алай аямдин урус эдебиат элкъуьрзавай, гьа гьисабдик, месэла, Пушкинан, Лермонтован, Маяковскийданни Есенинан эсерар квай.
Шаирни таржума ийидайди Наум Гребнева
▲Максим Горькийдин тІварунихъ галай Эдебиатдин институтда кІелдайла Гьамзатрин Расул жегьил шаиррихъ (Наум Гребнев, Яков Козловский, Елена Николаевская, Владимир Солоухин) галаз чирхчир хьана ва абурухъ галаз кІиливал тухузавай тир. Гьа чІавуз абуру Гьамзатрин Расулан шиирар урус чІалал элкъуьриз гатІумна.
Са кьадар Гьамзатрин Расулан шииррикайни
▲Гьамзатан хва Расулан поэмаярни шиирар урус чIалал пара шаирри элкъуьрна, гьа гьисабдик Илья Сельвинский, Сергей Городецкий, Семен Липкин, Яков Хелемский, Юлия Нейман, Роберт Рождественский, Андрей Вознесенский, Юнна Мориц, Шапи Казиев, Марина Ахмедова-Колюбакина, Сергей Соколкин.
Гьамзатрин Расула «Новый мир», «Дружба народов» журналрин, «Литературная газета», «Литературная Россия» газетрин, ва
▲Шаирни таржума ийидайди Наум Гребнева кьетIен тIвар-ван авай «Дурнаяр» тIвар алай шиир урус чIалал элкъуьрна. 1969-лагьай йисуз [[Марк Бернес]]ан фикирдалди шиирдал макьам эцигна, адакай хьанвай мани ада вичи лагьана. Гьамзатрин Расулан эсерар Урусатдани дуьньяда авай са шумуд цIуд чIалал элкъуьрна.
▲Са кьадар Гьамзатрин Расулан шииррикайни гьакIни манияр хьана, мисал патал, «Рагъ алай йикъар квахьнава». Шаирдихъ галаз пара композиторри кIвалахзавай тир, гьабурун гьисабдик Дмитрий Кабалевский, Ян Френкель, Раймонд Паулс, Юрий Антонов, Александра Пахмутова квай тир. Адан шииррал эцигнавай манияр лагьанвайбурун арада Анна Герман, Галина Вишневская, Муслим Магомаев, Иосиф Кобзон, Валерий Леонтьев, София Ротару, Вахтанг Кикабидзе, Марк Бернес, Дмитрий Хворостовский авай тир.
▲Гьамзатрин Расула «Новый мир», «Дружба народов» журналрин, «Литературная газета», «Литературная Россия» газетрин, ва маса газетринни журналрин редколлегияда иштираквал ийизвай тир. 1951-лагьай йисалай гатIумна вич рагьметдиз фидалди ам Дагъустандин кхьирагрин тешкилатдин кьиле акъвазнавай тир.
▲ЦIудралди адан аварни урус чIаларал кхьенвай шиирин кIватIалар, прозадинни публицистикадин ктабар акъатна, гьакIни абур пара Дагъустандин, Къавкъаздинни вири дуьньядин чIаларал элкъуьрна.
== Хзан ==
[[Файл:Stamp of Russia 2013 No 1709 Rasul Gamzatov.jpg|thumb|right|Урусатдин почтунин марка, 2013.]]
Адаз паб
Адан буба 1951 йисуз, диде 1965 йисуз рагьметдиз фена.
Адан кьве
Адан
== ТӀварар ==
* [[Социализмдин зегьметдин игит]] (1974-лагьай йисан 27 марадиз);
* [[
* [[
* [[Халкьарин арада авай кIиливилин орден]] (1993-лагьай йисан 6 марадиз) — пара миллетрикай ибарат тир ватандин эдебиат вилик ракъуруник кутур чӀехи метлеб авай кар ва хъсан нетижа авай жемятдин кӀвалах тирвилиз.
▲* [[Халкьарин арада авай кIиливилин орден]] (1993-лагьай йисан 6 марадиз) - пара миллетрикай ибарат тир ватандин эдебиат вилик ракъуруник кутур чІехи метлеб авай кар ва хъсан нетижа авай жемятдин кІвалах тирвилиз.
* кьуд [[Ленинан орден]];
* [[Октябрдин инкъилабдин орден]];
* [[Зегьметдин Яру Пайдахдин орден]];
* [[«Кириллни Мефодий» орден (ХРБ)|«Кириллни Мефодий» орден]] (ХРБ);
* [[ССРГ-дин медаляр]];
* [[Ленинан премия]] (1963) — «Кьакьан гъетер» тӀвар алай ктаб тирвилиз;
* III-лагьай дережадин [[
* [[А.М. Горькийдин
▲* [[А.М. Горькийдин тIварунихъ галай УШФСР-дин гьукуматдин премия]] - «Дидеяр хуьх» тIвар алай поэма тирвилиз;
* [[Дагъустандин халкьдин шаир]];
▲* [[Къизилдин йисун орден (Гуржистан)]] - [[Гуржистан]]дин гьукуматдин пишкеш я (2003);
* «XX-лагьай виш йисан квайни-квай шаир» халкьарин арада авай премия;
* Лермонтован премия;
* Фадееван премия;
* Батыраян премия;
* Магьмудан премия;
* [[СтӀал Сулейман]]ан премия;
*
* [[Санкт-Петербургдин гьукуматдин университет|СПбГьУ-дин]] гьуьрмет авай духтур.
Строка 122 ⟶ 97 :
== ЭлячӀунар ==
{{Къецепатан элячӀунар}}
▲[[Категория:авар шаирар]]
▲[[Категория:шурайрин шаирар]]
[[Категория:Урусатдин шаирар]]
[[Категория:Дагъустандин халкьдин шаирар]]
| |||