Самцхе-Джавахети: различия между версиями

'''Самцхе-Джавахети''' ({{lang-ka|სამცხე-ჯავახეთი}})  — [[Гуржистан]]да авай велаят я. Майдан  — 6 413 км². Агьалияр  — 155 903 кас. Агьалидин чуькьуьнвал  — 25 кас/км². Административ юкь  — [[Ахалцихе]] я.

Велаятди Гуржистандин кьиблепата чка кьунва. Ам ругуд муниципалитетдал пай жезвайди я. Велаятдин кьибле-рагъэкъечӀдай пата авай региондин тӀвар Джавахети я. Кефер-рагъакӀидай пата авайди Месхети (гурж. Самцхе) я. Кефер-рагъэкъечӀдай пата авай регионгдин тӀвар Боржоми я. Велаятдин кьибле патай къваншивилин гьукумат [[Армения]]дихъ галаз сергьят физава. Гьа арайра Джавахети Милли парк ава. Кефер пата Боржоми-Чарагаули Милли паркдин пай ава. Виридалайни чӀехи шегьерар Ахалцихе (17 903 кас), Боржоми (10 546 кас), Ниноцминда (5 144), Вале (3646).<ref>[http://letsgeorgia.ge/samzhe-djavaheti/ Самцхе-Джавахети]</ref>.

Самцхе-Джавахетида пара медениятдин важибвал авай акунар ава. Гьабурукай клисаяр, къелеяр, кьветӀарни мсб. Пара тӀвар-ван ава иер акунар авай Рабати къеледихъ. ГьакӀни пара тӀвар-ван рагарикай авунвай шегьер Вардзиа я. Ам гьуьлуьн дережадилай 1300 метр кьакьан я.<ref>[https://exoticgeorgia.ru/dostoprimechatelnosti/samcxe-dzhavaxeti/ Самцхе-Джавахетидин акунар]</ref>. Самцхе-Джавахетида ракьун рехъ ава, автомобил рекьин алакъа. Велаятдин экспортдик ква минерал яд Боржоми, кӀарас, картуфар, якни масадбур. Велаятдай нафтдин рехъ Баку-Тбилиси-Джейхун, мадни Кьибле газопровод. ГьакӀни велаятда Гуржистанди виридалайни пара важибвал авай банкари кӀвалахзава.

Самцхе-Джавахети, [[Абхазия]] хкудна, Гуржистандин авай са пай я, гуржийрихъ виридалайни пара кьадар авачир. 2014 йисуз авунвай гьисабунди эрменияр виридалайни пара авай миллет хьиз къалурна - — абурухъ 50,5 % ава, гуржияр 48,3 % я. 2002 йисуз абурухъ 54,4 % авай. Кьибле-рагъэкъечӀдай патарин муниципалитетра [[Ахалкалаки]]дани Ниноцминдада [[эрменияр]] 90 % ава. [[Ахалцихе]]дани Аспиндада са пудни са ругуд ава. ЯтӀани эрмени чӀалахъ велаятда официал статус авач - — вири гьукуматда кьилди гуржи чӀалахъ а статус авайди я. ГьакӀни са тӀимил [[урусар]], [[грекар]], [[осетинар]]ни масадбур ава. Эрменияр иниз кьве саягъ акъатнавайди я. Сифтеди урус-туьрк дяведиз 1878-18781878—1878 й, кьведлагьайди 1915 йисан эрменийрин геноцид хьайила.