|
}}
'''Кьвепеле''' — [[Азербайжан]] республикадин [[Кьвепеле район]]дин администрациядин юкь ва кьилин шегьер. [[1973 йис]]алди посёлок тир.
== География ==
Шегьер [[Кьвепеле район]]дин рагъэкъечIдайрагъэкъечӀдай пата, [[Базар-Юрт]] ва Туфан суварин кIамункӀамун агъа кьиле, [[ЧIехи Къавкъаз]]дин суварин ценера, [[Дамирапаранчай вацI]]ун эрчIиэрчӀи къерехда чка кьунвайди я.
Шегьердин майдан 1548 км² кьван я.
== Тарих ==
Гилан Кьвепеле шегьер тарихдин дегь [[Кьвепеле (Алпан)|КьвепелеКьвепеледилай]]дилай кефердинни — - рагъэкъечIдайрагъэкъечӀдай патахъ 15 км яргъал алайди я. Са чIавузчӀавуз ам [[Къавкъаз Алпан]]дин кьилин юкь тир, гуьгъуьнлай ам галай - — галайвал [[Ширваншагьрин гьукумат]]дин ва [[Шеки ханвал]]дик акатнавай.
[[XVIII виш йис]]уз Кьвепеледин чилера гъвечIигъвечӀи феодалвилин форма — [[Къуткъашендин султIанат]] арадал атанвай. Са тIимилтӀимил вахтунилай и султIанатсултӀанат Шеки ханвалдик акатнавай ва шекидин ханри тайинарнавай наибрин регьбервилик квай. Шеки ханвал терг хьайидилай кьулухъ и чилер [[Урусатдин Империя]]дин [[Елизаветополь губерния]]дин [[Нуха уезд]]дик акатнавай. Урусат Империядик квай чIавузчӀавуз шегьердин тIвар тӀвар — Къуткъашин (Куткашин)<ref>[http://www.familytree.ru/maps/state/ru1/karta57.jpg Карта Елисаветпольской губернии 1903 года]</ref>, ва [[1920 йис]]алай — Къуткъашен хьанвай. Гуьгъуьнлай, [[1930 йис]]уз Къуткъашен район арадал гъанвай (гилан Кьвепеле район). [[1991 йис]]уз райондин тIвартӀвар дегь Кьвепеле шегьердин гьуьметдай «Кьвепеле район» - диз масакIамасакӀа хъувунвай.<ref>[http://www.elibrary.az/docs/azerbaijan/rus/gl2.pdf <!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
== Агьалияр ==
[[1989 йис]]уз кьиле тухвай вирисоюздин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, Кьвепеле шегьердин агьалийрин кьадар 13 190 тир.<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей. ]</ref>
== Экономика ==
Шегьерда «Гилан» тIвартӀвар алай консерваяр расзавай завод, гьакIнигьакӀни цементдин ва туьтуьндинни - ферментациадин заводар кардик ква. [[2010 йис]]уз ина [[Нидерландар|голландиядин]] «Beltmann» маркадин фортепианояр расзавай фабрика эксплуатациядик вуганвай.
=== Туризм ===
Шегьердиз туризмдин гзаф чIехичӀехи потенциал ава. Кьвепеледин къерехда «Ай ишигъы» (''Вацран экв'') тIвартӀвар алай ял ядай зона. Тамариз, сувариз финар, гъетер кьаз ва гъуьрчехъанвал кьилиз акъудзавай экскурсиядинни - — туризмдин къуллугъ «Суван турбаза» ава. «Сагьил» тIвартӀвар алай алай ял ядай зона [[Нохур вир]]ин къерехда, Кьвепеле — Баку шосседилай 5 км яргъал алайди я. Туристривай, ина авай чарчарриз, тарихдинни - — архитектурадин имаратриз килигиз ва муькуь иер чкайриз финар кьиле тухуз жеда.
=== Радиолокациядин станция ===
Кьвепеле шегьердилай тахминан 16 км кьибле пата Кьвепелпдин РЛС «Дарьял» ава. Им ракетайрин вигьирникай виликамаз хабар гузвай система я. Вилик [[Урусат]]дин арендадик квай.
== Спорт ==
Шегьердин патай къугъвазвай, Азербайжандин чемпионрин премьер - — лигада экъечIзавайэкъечӀзавай, «Кьвепеле» футболдин клуб ава. Клубдин бине [[1995 йис]]уз кутунвай, алай чIавузчӀавуз клубдин кьилин тренер Англиядин кIватIалкӀватӀал командадинни «[[Арсенал]]» клубдин виликан къугъвархъан [[Тони Адамс]] я.
==ТIвар -ТӀвар — ван авай ксар ==
Исмаил бек Куткашенский — Урусат Империядин Армиядин генерал-майор, [[Пак Георгий ордендинорден]]дин садлагьай азербайжанви кавалер, зари.
Ибрагим бек Мусабеков — тIвар тӀвар- ван авай зари.
== Суьретар ==
<gallery perrow="6">
Image:MosinQab.JPG|
| 