|
== Тарих ==
[[Файл:CheyFidel.jpg|thumb|right|220px|[[Эрнесто Че Гевара|Че Гевара]] ва [[Фидель Кастро]]]]
Европажуврикай иниз садлагьай атанвайди [[Колумб]] тир, ам 1492 — -й йисуз островдин рагъэкъечӀдай пата эвичӀнай. 1511 — -й йисуз [[Диего Веласкес де Куэльярди]], островдин бинедин агьали муьтӀуьгъарна, [[форт Баракоа]] эцигна ва Кубадин садлагьай испанжув губернатор хьана. Колонизация, индейциярин кьиникьин шартӀуналди физвай, вучиз лагьайтӀа гьа чӀавуз островдин агьали 75 % индейцияр — [[тайно]] тир.
* 1823-й йисуз, индеецри аслутуширвал къачун паталай садлагьай къарагъун авунай, европажуври и къарагъун чуькьвена акъвазарнай.
* 1868-й йисуз Кубади аслутуширвал къачун паталай ЦӀуд йисан дяве эгечӀнай; къарагънавайбуру АСШдинАСШ-дин пад кьазвай. 1872—1873 йисара дяве вини дережадиз агакьнай, ахпа къарагънавайбуру Кубадин кьилди са рагъэкъечӀдай патан Камагуэй ва Орьенте провинциярра женгер тухузвай. 1878-й йисуз, остров агьалидиз такӀанзавай къанунар алудзавай, ислягьвилин икьрар къабулнай.
* 1895-й йисуз [[Хосе Марти]]дин гъилик кваз, кубадин патиотрин кӀеретӀар Кубада эвичӀнай. И вакъия, испанрихъ галаз цӀийи дяведин эгечӀуниз себеб хьана, гьина кубажуври саки вири островдин контроль чпин гъилик чӀугна, чӀехи шегьеррилай гъейи.
* 1898-й йисуз АСШди Испаниядин аксиниз дяведик сифте кьил кутуна. И дяведа АСШ винел пад къачуна. Куба АСШдиз муьтӀуьгь жезва. ЦӀийи конституцияда, [[АСШ]]ди вичин къушунар Кубадиз ттун ихтияр авай. И къанун 1934 — й йисуз алуднай.
* 1952 йисан 10 мартдиз Фульхенсио Батистадин гьукуматдин элкъуьрун кьилиз акьудна ва вичин диктатура эцигна.
* 1953 йисан 26 июльдизиюлдиз революцирнеррин кӀеретӀ кьилик Фидель Кастро гваз, Батистадин аксиниз женгер тухуз эгечӀнай, ва Монкададин казармайриз вигьинар авунай. И алахъун агалкьунралди акьалт ийиз хьанач, ва къарагъунда иштирак авунвай ксар вири дустагъда ттунвай. 1956 йисан 2 декабрьдиз Батистадин гьукумдин аксиниз къарагънавай революционеррин цӀийи кӀеретӀар островдин рагъэкъечӀдай пата эвичӀна, дяведин ягъунар эгечӀнай.
* 1959 йисан 1 январьдизянвардиз диктатор Батиста Кубадай катнай. Гьа чӀавуз къарагънавай кӀеретӀрин къуватар, островдин юкьва авай [[Санта-Клара]] шегьерда ацукьнай, ва островдин рагъэкъечӀдай патан чӀехи майданар контрольдиз къачунвай. Гуьгъуьнлай, 8 январьдиз кӀеретӀрин колонна Гьавана шегьердиз гьахьна, гьина абур жемятдин чӀехи шадвилелди вилик экъечӀнай.
== Гьукуматдин туькӀуьрун ==
| 