|
[[Файл:Derbent_winter.jpg|thumb|Нарынкъала]]
[[Файл:Dagestan naryn-kala.jpg|thumb|right|350px|Кьвевар]]
'''Кьвевар''' ({{lang-ru|Дербент}}) — [[Дагъустан|Дагъустандин]]дин агъа патай авай йике сегьир (шегьер) йа. Сегьир (шегьер) маншинран чІехи рекъенал "«Федеральная Транскавказская трасса М-29"» ала. КьвевардайтІуз физава ракьун рехъ са станцияда гаваз, адай физава поездарни электричкаяр.
== Чилинмикит ==
Кьвевар шегьер Кавказдин суваяранни (дагълар) Каспийдин гьилен араза ава, лап дар чкеда, суваяр гьилен патаг атана са тІимил чка тазвайна. Магьачкъалазлай 150 км ава, Ахцегьзлай 100 км ава.
== Ксар ==
Кьвевар йике сегьир (шегьер) йа, ада 110 000 кас ишемишзава. Сегьирда (шегьерда) пара миллетран ксар ишемишзава: [[Лезгияр|лезгияр]] 85 %, сувави чувудар.
== Кьиспес ==
Кьвевар лап дегьзаман шегьер йа, дуьньядин виридалай чІехибурукай сад я, адан 5000 йис я. 1-лай вишйиса Кьвевар [[Алпан|Алпанди]]ди вичиг ктуна, [[Лакз]] гьукуматан чІехи шегьер тир, а береда шегьердин тІвар Чола тир. Ахпа, [[Алпан]] цкІейла, 500-лай йисара [[Персар|персаран]] шах [[Хосров-шах|Хосровди]] Кьвевар къачуна ицигна шегьердин патаг къала [[Нарынкъала]]. Ахпа 700-лай йисарилай 1200-лай йисал и шегьер арабран гъиле авай. Кьвевар арабран гъиле авайла шегьердай пара береда [[Ислам|исламвал]] [[Дагъустан|Дагъустандиз]]диз физвай, сифтени сифте [[Лезгияр|лезгийрини]] лакиярни исламвал кьабулна. 1200-16001200—1600 шегьер араб митивран гъиле авай. 1600-1700-лай шегьер [[Сефевияр|Сефевийран]] гъиле авай. 1730-17401730—1740 [[Персия|персаран]] шах [[Надир-шах|Надир-шахди]]ди и шегьер пара сефер къачузвай, ва Кьвеварда амай Дагъустандал гьалтарна ам сувавийри гатазалди. Ахпана пара в берейра шегьер [[Дербентдин ханвал|Дербент ханвилин]] чІехи шегьер хьана ам [[Урусат|урусри]] къачудалди. Урусри ам къачурла 1840-лай йиса ва чи бередал Кьвевар [[Урусат|Урусатдин]]дин къене ава.
== Диин ==
== Иер чкаяр ==
* [[Нарынкъала]] - — персаран шах Хосровди лезгийрин гъилерал 500-лай йисарал ацигнавай къала йа. Ам ЮНЕСКОди хуьзава. А къаладин къене пара гІаламат щъэр ава, гьамамар, куьгьне кІвалар, зиндан-дусахар ва масадбур.
* [[Алпан|Алпандин]]дин берейран христианран миски 4-лай вишйисан лацу къвандикай ацигнавай.
* [[Россия|Россияда]]да авай виридалай куьгьне христианран миски, Нарынкъалада авай.
* Джума-Миски мусурманран. Кьвевардин виридалай йике ва чІехи миски.
[[Категория:Дагъустандин шегьерар]]
[[CategoryКатегория:Лезги шегьерар]]
[[af:Derbent]]
| 