Поти
Поти (гуржу ფოთი) — Гуржистанда авай ЧӀулав гьуьлуьн къерехдал алай, Мингрелия регионда авай шегьер я. Ана 41 465 кас яшамиш жезва (2014-й). Шегьердин къене Колхидадин дигедай физавай вацӀ Риони ЧӀулав гьулуьз авахьзава.
 Шегьер
|
География дуьзар хъувун
Поти Гуржистандин кьилин шегьер Тбилисидилай 312 километр рагъакӀидай патахъ галайди я, Риони вацӀал ам ЧӀулав гьуьлуьз авахьзавай чкадал я. Шегьер кьакьанвилин 2 метрдин дережадал ала. Шегьер Колхети Милли паркдин кьула ава. Адан кьибле-рагъэкъечӀдай пата гъвечӀи вацӀ Капарачина физава, кьибле-рагъакӀидай пата Палиастоми вир ава. Вад километр кьибле патахъ Малтаква хуьр ава, пляжрал тӀвар-ван авай. Шегьердин климат ламу я, субтропик гьалдин, микьи хъуьтӀерни чими гатар аваз. Кьулан йисан температура 14,3 °C январдиз мад 22,8 °C июльдиз я. Кьулан йисан къвалаг 1 685 мм я[1].
Тарих дуьзар хъувун
Поти грекрин антик шегьер Фазис алай чкадал эцигнавайди я[2]. 1578 йисуз Поти туьркерин Осман империяди къачунвай. Сад хьанвай гуржи пачагьрин кьушунри Поти кьулухъ 1640 йисуз къахчуна. 1723 йисуз шегьер туьркери мад кьулухъ къахчуна.
Поти Россиядин империяди 1828 йисуз къачунвай. Исятда авай шегьер 1880 йисариз вилик физ эгечӀна, 1872 йисуз адахъ Тбилисидал тухузвай ракьун рехъ эциг авурла. 1876 йисуз Потида 3026 кас яшамиш жезвай. XX вишйисан кьиле шегьер лап фад вилик физвай марганецдин элвер патал. А чӀавуз Гуржистан дуьньядин кьведлагьай залан индустриядиз важибвал авай марганец гузвай чка тир. 1918—1921 йисара Поти Гуржистандин Европадиз дакӀар тир. Советрин девирда Потида флот авай. 1770 йисарилай эгечӀна Россиядизни рагъакӀидай патан Гуржистан, Потини галаз, туьркеривай къахчуз кӀанзавай.
Экономика дуьзар хъувун
Сервисни тӀуьнар Потидин экономикадин виридалайни пара важибвал авай чкаяр я. Потидин портди йисуз 7,7 млн тонн затӀар тухузава[3]. Тбилисидихъ галаз галкӀурзавай ракьун рекьини Потидикай виридалайни кардик кутуниз хъсан гьуьлуьн порт ийизава.