Муири чӀал

Муира чӀал, уркарах чӀал (чпин тӀвар: муира [muira]) - дарги чӀаларикай сад я. Дарги хилен кефер патан кӀватӀалдик акатзавайди я. Артузен вацӀун вини бассейндани Дживус (Хулахерк) вацӀун чапла патан агъавацӀарин бассейнра чкӀанвайди я (Уркарах райондин кеферни рагъэкъечӀдай пад ва Къайтагъ райондин кеферни рагъакӀидай пад). Адетдалди суварра уьмуьр гьалзавай и чӀалал рахадайбурун кьадар - 38 000 агъзур кас кьван я. ГьакӀни рахадайбурун са пай кьулувилел яшамишзава.

Нугъатар

Вад нугъатдиз чара жезвайди:

• уркарах нугъат (муира чӀал вич я, муэра чӀал, гьябши чӀал, гьяпши чӀал; чпин тӀвар: уркарагъла, хӀябши) - Гьяпш жемятдин нугъат. Уркарах райондин кеферни рагъэкъечӀдай пата (Уркарах, Дибгалик, Джурмачи, Чишилини маса хуьрера) ва Къайтагъ райондин кеферни рагъакӀидай пата (Суркачи, Чахдикна, Иричи хуьрера) чкӀанвайди я. 1950-лагьай йисарра и нугъатдал рахадай Калакорейш хуьряй тирбур Хасавюрт райондиз куьч хьанва.

• дибукӀ-хъарбук нугъат (чпин тӀвар: dibuk’-qarbukla) - Уркарах райондин кеферни рагъэкъечӀдай пата (Шинкакотта вацӀун дугундал алай Хъарбук хуьре) ва Каякент райондин кеферни рагъакӀидай пата (1960-лагьай йисарра иниз Уркарах райондай куьч хьанвай ДибукӀни ЦӀийи ДибукӀ хуьрера) чкӀанвайди я.

• меусиша нугъат (чпин тӀвар: меусишела) - Уркарах райондин кефер пата авай Меусиша хуьре чкӀанвайди я. Урахи чӀалахъ галаз са хьтин кьетӀенвилер ава.

• кӀишша нугъат (чпин тӀвар: кӀиищела, [k’īš:ela]) - Уркарах райондин кефер пата авай КӀишша хуьре чкӀанвайди я.

• чумли-гьулли нугъат - Къайтагъ райондин кеферни рагъакӀидай пата авай Чумлини Гьулли хуьрера чкӀанвайди я.