Мейланрин Унеизат Азизан руш
Мейланрин Унеизат Азизан руш (1924 йисан 1 майдиз, Кьасумхуьр — 2001 йисан 28 июлдиз) — Урусатдин лингвист ва жемятдин крарахъан, профессор, РСФСР-дин ва ДАССР-дин илимдин лайихлу крархъан. Садлагьай Дагъустандин илимрин духтурдин тӀвар къачунвай паб я[1].
Мейланрин Унеизат Азизан руш | |
|---|---|
| Дидедиз хьайи чӀав | 1924 йисан 1 май |
| Дидедиз хьайи чка | Кьасумхуьр |
| Кьиникьин чӀав | 2001 йисан 28 июль (77 йис.) |
| Кьиникьин чка | Магьачкъала |
| Гьукумат | ССРГ ва Урусат |
| Илимдин хел | филология |
| КӀвалахдай чка | Гьамзат Цадасадин тӀварунихъ галай чӀалан, эдебиятдин ва харусенятдин институт |
| Альма-матер | Дагъустандин гьукуматдин университет |
| Илимдин дережа | филологиядин илимрин доктор |
| Пишкешарни премияр | заслуженный деятель науки Российской Федерации |
Биография
дуьзар хъувун1924 йисан 1 майдиз (маса малуматралди — 1925 йисуз) Кьасумхуьре (алай чӀавуз СтӀал Сулейманан район) дидедиз хьана[2].
Юкьван школа куьтягь авурдалай кьулухъ ам Дагъустандин педагогикадин СтӀал Сулейманан тӀварунихъ галай институтдин (гила Дагъустандин гьукуматдин университет) филологиядин факультетдик экечӀна[3].
Сталинан тӀварунихъ галай стипендия къачуна.
Институт куьтягьдайла ада СССР-дин ИА-дин чӀалар чирзавай Институтдин аспирантурада кӀелиз эгечӀна.
1952 йисуз Мейланова сад лагьай дишегьли хьана СССР-дин ИА-дин чӀалар чирдай Институтда филологиядин кандидатдин тӀвар къачун паталди диссертация кхьена.
1956 йисуз Грузиядин ССР-дин чӀалар чирдай Институтда доктор тӀвар къачуз диссертация кхьена-«Лезги чӀалан нугъатар ахтармишуниз»
1947 йисалай эгечӀна ДНЦ РАН дин чӀалан, литературадин ва искусствадин Институтда кӀвалахна.1950-1960 йисара — СтӀал Сулейманан тӀварунихъ галай ДГПИ-да дагъустанрин чӀаларин кафедрадин заведиш яз кӀвалахна.
1969—1990 йисара — кӀел-кхьин авачир чӀаларин Институтда са хел вилик тухвана.
Кьве гада хана еке авуна, абурукай сад Энвер Шейхов — профессор, филологиядин илимдин доктор, РАН-дин чӀалар чирзавай Институтдин къуллугъэгьли.
Илимдин крар
дуьзар хъувунМейланован илимдин пеше кар тир — грамматика, чӀаларин нугъатар, дагъустандин кхьинар авай ва кӀел-кхьин авачир чӀаларин лексикология[4].
Ада илимдин ахтармишдай экспедицияр тешкил авуна, гзаф илимдин конференцийра, гьабрин арада маса гьукуматрин, иштириквал кьуна[4].
Дагъустандин ва Азербайжандин чилерал алай лезги чӀалан кӀел-кхьин авачир нугъатар ахтармишиз кӀвалах тухвана. Ада акъуднавай «Будухрин ва урус чӀалан кӀватӀал-ктабди» багвалидин, бежтиндин, гинухдин, годобериндин, гунзибдин, тинтиндин, хиналугдин, чималиндин кӀватӀал-ктабар ахтармишиз ва акъудиз куьмек гана[4].
Дагъустандин чӀаларин сад-садахъ гекъигунин илимдин кӀвалах Мейланова кьиле аваз ва адан куьмек галаз гьазурна акъуднава[4].
Кьве вишелай гзаф макъалар кхьена ва илимдин журналра акъудна. Сифтегьан лезги чӀалан грамматика, гафар дуьздиз кхьидай кӀватӀал-ктаб кьиле аваз тешкил авуна[4].
Европадин Лингвистикадин Атласдин кьилени авай ва иштиракни ийизвай[4].
«Дагъустанди дишегьли» журналдин чӀехи редактор, Советрин дишегьлирин Комитетдинни член тир. АН СССР-дин литературадин ва чӀалан хиляй са шумуд сеферда илимдин кӀватӀалриз хкянава. Киевдин Шевченкодин тӀварцих галай университетда, Бакудин Низамидин тӀварунихъ галай илим ахтармишдай институтда доктордин тӀвар къачун патал кхьенвай диссертацияр хуьзвай кӀватӀалрин член тир, Дагъустандин гьукуматдин университетдин, Кабардино-Балкариядин университетдин кандидатдин тӀвар къачун патал кхьенвай диссертацияр хуьзвай кӀватӀалдин член тир[4].
«Ибериядин ва Къавкъаз чӀалар чирзавай» ежегодникдин редколлегиядин член тир[4].
Баянар
дуьзар хъувун- ↑ РГВК «Дагестан» — Магьачкъалада Мейланрин Унейзатан гьуьрметдай илимрин сессия тухвана(кьейи элячӀун)
- ↑ СтӀал Сулейманан райондин сайт — СтӀал Сулейманан районда ханвай илимрин духтурарни кандидатар
- ↑ СтӀал Сулейманан райондин сайт — Илимдин крархъанар
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 ЯЗЫКИ И ЗАСЛУГИ УНЕЙЗАТ МЕЙЛАНОВОЙ (урус). СтӀал Сулейманан район (15 декабрь 2019). Ахтармишун 15 декабрь 2019.