Зугдиди

Зугдиди (гуржи ზუგდიდი) Гуржистанда авай шегьер, Мингрелияни Вини Сванети региондин чӀехи шегьер я. 43 агъзур кас аваз, чӀехивиляй гьукуматдин иридлагьай шегьер я. Зугдиди гьакӀни Гуржи Аполстолвилин Автокефалвилин Православ клисадин Зугдидидинни Цаиши епархиядин резиденция я.

Шегьер Зугдиди гуржи: ზუგდიდი Пайдах Герб Уьлкве ГуржистанГуржистан Майдан 16,85 км² Официал чӀал гуржу Агьалияр 42 998 кас (2014) Къалинвал 2552 кас/км² Миллетар гуржияр 99,4 % Динар христианар Сятдин чӀул UTC+4 Телефондин код +995 (215) Почтайрин индексар 2100 Автомобилдин код GEO Зугдиди Тбилиси

География

Зугдиди Гуржистандин рагъакӀидай пата авайди я, ЧӀулав гьуьлелай 30 км рагъэкъечӀдай патахъ. Тбилисидилай 318 километр рагъакӀидай пата ава, гьуьлуьн дережадилай 100—110 метр кьакьан чкадал.

Шегьер Ингури вацӀун чапла патал алайди я, Абхазиядихъ галай сергьятдин патаг. Шегьердин къеняй Ингуридиз авахьзавай вацӀ Чхоуши физава.

Дадиани къала

Тарих

Шегьердин тӀвар Зугдиди гафуникай хьанвайди я, адан мана ЧӀехи кӀунтӀ я. Сифте сефер а тӀвар 17 вишйисан кьиле кьунвайди тир. ЯтӀани ам гьадалайни фадлай авай шегьер тир. А чӀаварин шаид 14 вишйисан кьведлагьай патан хашперес клиса я. 1803 йисалди Зугдиди Гуржистандин рагъакӀидай патан Мингрелия беквилин чӀехи шегьер тир. 1860—1890 йисара Дадиани бекри къала, клисани ботаниквилин бахча эцигна. Эцигдайди Ахилл Наполеон тир, Наполеондин вахан Каролина Бонапартан хтул тир, 1868 йисуз ада вичиз Саломе Дадиани гъана, Мингрелиядин эхиримжи бекдин руш.

1894 йисани 2000 йисуз къалада цӀаяр хьанвай, исятда ам дуьзар хъувунва. 1921 йисуз бине кутунвай Шегьердин Милли Искусствони Тарихдин Музейда Дадиани къаладин 41 000 затӀ ава. Крымдин дяведиз (1853—1856) Осман империядин Уьмер пашадин кьушунари 1855 йисуз Зугдидидал атанвай. 1855 йисан эхирдани 1856 йисан кьиле ам Мингрелиядин инсанри генерал-майор бек Григол Дадиани кьиле аваз шегьер туьркеривайни кьулухъ къахчуна. Туьркери шегьер чкӀана, къалаярни бахчаяр кваз чӀурна. ГьакӀни пара кӀвалер 1992—1993 йисан дяведа чӀур авуна.

Зугдидидин ботаниквилин бахча

Медениятни экономика

Зугдидида 2005 йисуз рикӀин клиника ахъайнвай. ГьакӀни Зугдидида гуржи-француз мектеб ава. Зугдидидилай 30 километр кефер-рагъэкъечӀдай патахъ, Джваридин патаг, Ингури вацӀ Колхидадин агъанагдиз акъатдай чкадал дуьньядин виридалайни кьакьан цин дамба ава. ГьакӀни шегьерда пара чирвилерин юкьвар ава: Гьукуматдин Шота Месхиадин университет, Зугдидидин Европадин Академиядин Педагогикадин университет, Александр Гурцкаядин Гимназия ава.