Википедия

Джавагьарлал Неру

Джавагьарлал Неру (14 лагьай ноябрь 1889 лагьай йис, Аллагьабад, Британиядин Индия — 27 лагьай май 1964 лагьай йис, Нью-Дели) — Индиядин гьукуматдин ва политикадин алахъавайди. ТӀвар-ван авай дуьньядин политикадин алахъавайбурукай сад тир, Индиядин миллет азад ийизвай движениядин кьиле акъвазна. Магьатма Гандидин гъилик галаз Индиядин миллетдин конгрессдин председатель хьана, гуьгъуьнлай, Индияди 15 лагьай августдиз 1947 лагьай йисуз масадалай аслу туширвал къачурла — сифтегьан премьер — министрадин чка кьуна. И чкадал ам акъвазна 27 лагьай майдиз 1964 лагьай кечмиш жедалди.

Джавагьарлал Неру
जवाहरलाल नेहरू[1]
Дидедиз хьайи чӀав 1889 йисан 14 ноябрь(1889-11-14)[2][3][4][5][1][6][7][8][9][10][11][12][13]
Дидедиз хьайи чка Праяградж[14][1]
Кьиникьин чӀав 1964 йисан 27 май(1964-05-27)[14][2][15][3][4][16][6][7][8][10][11][12][13] (74 йисан)
Кьиникьин чка Нью-Дели[17][18][19][1]
Гьукумат Британская Индия[1], Гьиндистан[20][21][1] ва Индийский Союз
Пеше кхьираг[22][23], политик[24][25][26][23], автобиограф[23], барристер[27][28][29][23], профсоюзный деятель[23] ва борец за свободу
Буба Мотилал Неру[23]
Диде Swarup Rani Nehru[30]
Гъуьл-пабвал Камала Неру[23]
Мукьвади Индира Ганди[31][32][33]
Пишкешар Бхарат Ратна[23], Bintang Jasa[34][23] ва почётный доктор Университета Кэйо
Автограф Автограф
 Викигьамбарда авай шикилар

Адан руш Индира Ганди ва хтул Раджив Ганди Индиядин пуд лагьай ва ирид лагьай премьер — министраяр тир.

Къецепатан политикада Неруди къаришмиш тежер чка кьуна. Ада Гамал Абдель Насерахъ ва Иосип Броз Титодихъ галаз санал туькӀуьрна Движение неприсоединения. Къенепатан политикада Дж. Неру дирижизмадин патал акъвазна.

Уьмуьрдин рехъ

дуьзар хъувун

14 лагьай ноябрдиз 1889 лагьай йисуз Аллагьабадда кашмирски брахманрин кастадихъ галай хзанда дидедиз хьана[35]. Адан буба Мотилал Неру Индиядин лап еке партиядин Индиядин миллетдин конгрессдин кьиле авай регьберрикай сад тир. Вичин гада ада Харроуда (Лондон) авай мектебдиз кӀелиз ракъурна[35].

1912 лагьай йисуз Дж. Неруди Кембриджидин университетдин юристар гьазурзавай факультет кӀелна куьтяхьна[35]. Англияда амаз Неру индийцинрин регьбер Магьатма Гандидин кӀвалахрик галаз таниш хьана. Гуьгъуьнkай Магьатма Ганди Нерудин политакадин ва жемятдин суалрай муаллим хьана. Индиядиз хтайла, ада вичин бубадин адвокатрин конторада кӀвалахиз башламишна[36].

8 лагьай февралдиз 1916 лагьай йисуз индусрин сувар авай вахтунда Дж. Неру 16 йис хьанвай Камала Каулдал эвленмиш хьана. Са йисалай абуруз руш хьана Индира тӀвар алай. И вахтунда Неру ИНКдин активист жезва. Абуру алахъна дяве тухузвай Индия масабурун гъиликай хкудиз кӀандиз. Великобританиядин колониядин властри ам са шумуд сеферда дустагъда туна[36].

1927-лагьай йисуз ИНК-дин преседатель яз хкянава[36].

24 лагьай августдиз 1946 йисуз Неру Индиядин Временны правительстводин вице-премьер хьана, июндиз 1947 лагьай йисуз- правительстводин кьиле акъвазна ва къецепатарин кӀвалахрин ва оборонадин министрадин чка кьуна[35].

1947 лагьай йисуз июльдиз Индия кьве патал пагь хьана — Индийский Союз ва Пакистан.

1948 лагьай йисуз февралдиз Индиядай хъфена эхиримжи Британиядин солдатар, 1947—1948 лагьай йисара Индиядин ва Пакистандин арада дяве фена Кашмир провинция патал. Гзаф пай Индиядихъ акатна.

1954 лагьай йисуз Индиядихъ галкӀурна французрин колонияр, 1962 лагьай йисуз — Португалиядин колониярни[36].

Къенепатан политикада Неруди Индиядин халкьар сад садахъ галаз рази ийиз алахъна: мусурманар индуистрихъ ва сикхарихъ галаз, дяве тухузвай партияр, эконмикада- са патахъай планар, муькуь патахъай рыночны экономика. Адагай алакьна Конгрессдин садвал хуьз.

Къецепатан политикада Неруди вири гьукуматрихъ галаз сад хьтин араяр хьун паталди гзаф кӀвалах авуна.

Баянар

дуьзар хъувун
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Jawaharlal Nehru // журнал Проверено 24 июльдиз 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 идентификатор BNF Проверено 10 октябрьдиз 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 Энциклопедия Британника онлайн Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 SNAC Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  5. ↑ Nationalencyklopedin Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  6. ↑ 6,0 6,1 filmportal.de Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  7. ↑ 7,0 7,1 Discogs Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  8. ↑ 8,0 8,1 Энциклопедия Брокгауз Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  9. ↑ Store norske leksikon
  10. ↑ 10,0 10,1 Большая каталанская энциклопедия
  11. ↑ 11,0 11,1 Babelio
  12. ↑ 12,0 12,1 Хорватская энциклопедия
  13. ↑ 13,0 13,1 Munzinger Personen Проверено 9 октябрьдиз 2017.
  14. ↑ 14,0 14,1 Неру Джавахарлал, Неру Джавахарлал // Большая советская энциклопедия, 1969—1978 Проверено 28 сентябрьдиз 2015.
  15. ↑ http://www.aveleyman.com/OnThisDay.aspx?OTDMonth=11&OTDDay=14&OTDYear=1968
  16. ↑ Jawaharlal Nehru Проверено 29 июльдиз 2018.
  17. ↑ http://www.encyclopedia.com/topic/Chou_En-lai.aspx
  18. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17487870701440598
  19. ↑ https://news.google.com/newspapers?id=AAk0AAAAIBAJ&sjid=TesFAAAAIBAJ&pg=797,1488998&dq=nehru+assassination&hl=en
  20. ↑ http://www.nytimes.com/1998/06/01/us/a-m-harvey-86-trainer-of-medical-education-leaders.html
  21. ↑ http://www.nytimes.com/1999/10/02/world/for-2-women-in-india-heritage-torn-by-hate.html
  22. ↑ http://timesofindia.indiatimes.com/topic/Jawaharlal-Nehru/comments/
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 23,7 23,8 Jawaharlal Nehru Проверено 24 июльдиз 2018.
  24. ↑ Record #118586866 // Общий нормативный контроль (GND) Проверено 24 июньдиз 2015.
  25. ↑ http://www.nytimes.com/1989/05/16/books/books-of-the-times-biography-of-nehru-from-a-new-point-of-view.html
  26. ↑ http://www.nytimes.com/2012/12/16/opinion/sunday/friedman-egypt-the-next-india-or-the-next-pakista-.html
  27. ↑ http://www.telegraphindia.com/1080809/jsp/opinion/story_9667829.jsp
  28. ↑ http://www.thehindu.com/features/friday-review/history-and-culture/choosing-our-symbols/article3785546.ece
  29. ↑ http://www.thehindu.com/arts/history-and-culture/article3785546.ece
  30. ↑ Genealogics
  31. ↑ https://nehrufamily.wordpress.com/ Проверено 5 июльдиз 2018.
  32. ↑ Jawaharlal nehru Проверено 24 июльдиз 2018.
  33. ↑ http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-newdelhi/an-indian-journalists-indonesian-adventure/article4704555.ece Проверено 10 майдиз 2017.
  34. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 «Посвятить себя служению Индии»: 130 лет со дня рождения Джавахарлала Неру  (урус). RT (1 декабрь 2020). Ахтармишун 1 декабрь 2020.
  35. ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Джавахарлал Неру. Биография  (урус). РИА «Новости» (1 декабрь 2020). Ахтармишун 1 декабрь 2020.

ЭлячӀунар

дуьзар хъувун
Чешне "https://lez.wikipedia.org/w/index.php?title=Джавагьарлал_Неру&oldid=83335" я