Бейлакъан район
Байлакъан район (азер. Beyləqan rayonu) — Азербайжанда авай район я.
| Яшамиш жезвай чка
Байлакъан район
|
Майдан — 1 131 км². Агьалияр — 98 634 кас. Агьалидин чуькьуьнвал — 87,2 кас/км².
Административ юкь — Байлакъан я.
Тарих дуьзар хъувун
Гилан Байлакъан шегьердин тӀвар 1989-лагьай йисуз адан патав чка кьунвай дегь чӀаван шегьердин тӀварцӀелди гана. 1939-лагьай йисал кьван адаз «№ 5 Милдин совхоздихъ галай поселка» лугьузвай тир, 1939 ва 1989 йисарин арада — Ждановск. «Байлакъан» лугьудай топоним Алтайдин «пиля» (кьулувал, чӀур) гафунилай ва инсанар яшамишдай чкаяр къалурзавай «-ган» лугьудай эхирдилай атайди я[1].
Ждановск район 1939 йисан 24 ноябрдиз туькӀуьрна. 1963 йисан 4-лагьай январдиз район терг авуна, адан территория Имишли райондихъ гилигна. 1965 йисан 6-лагьай январдиз район цӀийи кьилелай туькӀуьр хъувуна[2]. 1989 йисуз шегьердихъ галаз санал райондизни цӀийи тӀвар эцигна.
География дуьзар хъувун
Районди Азербайжандин кьибледин пата чка кьунва. Район кефердин патахъ Зердаб райондихъ, кефердинни рагъакӀидай патахъ Агъжабеди район, рагъэкъечӀдай патахъ Имишли райондихъ, кьиблединни рагъакӀидай патахъ Физули райондихъ галаз, ва гьакӀни кьиблединни рагъэкъечӀдай патахъ Аракс вацӀалди Ирандихъ галаз сергьятдал ала.
Районда кефердинни рагъэкъечӀдай патай рагъэкъечӀдай патаз алгъйвал квай агъуз тир арандин рельеф ава. Райондин кефердинни рагъэкъечӀдай пад гьуьлуьн дережадилай агъада ава, райондин кьиблединни рагъакӀидай пата авай арайрин кьакьанвал 100 метрдилай вине авач[3][4].
Районда юкьван гьалдин чими, къумлух хьтин, кьурагьвал авай чуьлдин климат ава. Гад кьурагьвал авайди я. Январдиз жезвай юкьван гьалдин температура: −5 ва 10 °С арада галтадзава, июлдиз: 25 ва 35 °С арада ава. Юкьван гьалдин йисан къваларин дережа — 300—400 мм. Райондин кефердинни рагъэкъечӀдай патан сергьят тирвал Кура вацӀ авахьзава, кьибледин сергьят тирвал — Аракс вацӀ. Райондин территория тӀуз Вини-Къарабагъдин, Кьилин Милдин ва «Хан Кизи» канал физва.
Агьалияр дуьзар хъувун
Йисариз килигна Бейлаган райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика[5][4][6][7][8][9][3].
| Йис | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1991 | 1999 | 2009 | 2013 | 2014 | 2017 | 2019 |
| Агьалияр | 15 225 | ↗ 29 818 | ↗ 48 467 | ↗ 56 011 | ↗ 68 928 | ↗ 71 000 | ↗ 78 458 | ↗ 86 192 | ↗ 91 100 | ↗ 92 400 | ↗ 96 900 | ↗ 98 634 |
Баянар дуьзар хъувун
- ↑ Энциклопедический словарь топонимики Азербайджана = Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti / под ред. Р. Алиевой. — Баку: Шарк-Гарб, 2007. — Т. 1. — С. 24.
- ↑ Административное деление Азербайджанской ССР на 1 января 1977 года. — Баку: Азернешр, 1979. — С. 6.
- ↑ 3,0 3,1 Beyləqan rayonu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası / M. K. Kərimov. — Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2009. — Т. I. (азерб.)
- ↑ 4,0 4,1 Жданов рајону = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / Ҹ. Гулијевин редаксијасы илә.. — Азербайджанская советская энциклопедия: в 10 томах. — Баку: АСЕ-нын баш редаксијасы. — Т. 1. — С. 265—266.
- ↑ Численность наличного населения городов, посёлков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям (кроме РСФСР)
- ↑ Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений, сёл-райцентров и сельских поселений с населением свыше 5000 человек (кроме РСФСР)
- ↑ Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу
- ↑ Division of Azerbaijan
- ↑ Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачун. 2009, Баку.
ЭлячӀунар дуьзар хъувун
- Официал сайт (азерб.)
|
Им Азербайжандин географиядикай акьалтӀдай тушир макъала. |