Абазинар
Абазинар — Къавкъаздин дибдин, абхаз-адыг хелдик квай халкьарикай сад я. ЧӀехи пай Карачай-Черкессиядин Республикада яшамиш жезвайди я, гьакӀни маса гьукуматра. Европеоиддин расадин понтид жуьредик квайди я.
Абазинрин тарихвилин дибер Абхазиядай атанвайбур я. ГьакӀни чпин чӀалай абуруз виридалайни мукьвуг гвайбур абхазар я. Ахпа гуьгъуьна абур адыгрихъ пара галаз хьайивили абурун медениятдани чӀала пара адыгрихъ галаз са затӀар ава. Агъазвай абазинар суьнни-мусурманар я[1].
Къавкъаздин дяве куьтягь хьайила абазинрин пай гъурбатдиз фена. Россия кьабул авурбур амукьна чпин чилел. Гъурбатда авай мугьажирар-абазинар черкесар хьиз хсабзава. Абурукай парабур туьркни араб чӀалал рахазва, чпин чӀал рикӀелай фена, садбуру чпин абазин тӀварарни фамилар квадарна туьркерихъни арабрихъ галаз акахь хьана, чпин диберикай рикӀел аматӀани.
ЧӀал дуьзар хъувун
Абазинар Кеферпатан Къавкъаздин хзандин абхаз-адыгрин кӀватӀалдик квайбур я. Адахъ кьве нугъат ава — Тапантдинни (литературадин чӀал туькӀуьрнавай) Ашхардин. Кхьинвал кириллицадал туькӀуьрнавайди я. Россиядин абазинри гьакӀни урусни кабардин-черкес чӀаларал рахазва[2].
Абазинар дуьньяда дуьзар хъувун
Абазинрин халкьдин жемятар Турцияда, Египетдани Виликан Азиядин гьукуматра, Сирияда, Иорданиядани Ливанда ава. Абур гьикьван кас аватӀа дуьз малумат авайди туш. Инсанри виридалайни пара агъадай малуматдай абур 100 000 кас ава. Ахпа 1858 - 1864 йисара Турциядиз 50 агъзур абазин хъфенатӀани, абурукай чӀехи пай арабрихъ, туьркерихъни черкес халкьарихъ галаз акахьна.
Баянар дуьзар хъувун
- ↑ Кьулан Кубань. Абазинар (урус)
- ↑ Абазинрин меденият (урус)
ЭлячӀунар дуьзар хъувун
- Абазины — Кавказский Узел (урус)