ЦӀегьрекарч

ЦӀегьрекарч (лат. Bídens tripartíta, урус. Череда трёхраздельная) — са йисан набатат я.

ЦӀегьрекрчар

Умуми малумат

ЦӀегьркрчарин кьакьанвал 90 сантиметрдив агакьда. Халкьди «цӀегьрен крчар» гьавиляй лугьузва хьи, адан тум-тварар, сад-садак ккӀана, килигайла, гьакъикъатдани цӀегьрен крчариз ухшар яз аквада.

Дарман авун патал адан сифте акьалтзавай пешер вичи цуькзавай ва адал тӀурар акьалтзавай вахтунда атӀуда. Чебни лап вини кьилер ва къваларивай экъечӀавай таза хилер, яргъивални 15 сантиметрдинбур хьана кӀанда. Винел къав алай чкадик, мукьвал-мукьвал хкуьриз, кьурурда.

Медицинада

ЦӀегьрекрчарин дарманрихъ ихьтин къуват ава:

• цвар, гьекь, туькьуьл акъуддай
• хирер, дакӀур чкаяр сагъар хъийидай
• тӀал секинардай
• агъургъан тегъидай
• иви лахта нйидай
• антисептик
• затӀарин дегишрун хъсанардай
• иштягь ачухардай
• чӀулав лекь ва туькьуьлдин кисе азарлу хьана, тӀуьр затӀар бедендивай гьялиз, иливриз тежедай чӀавуз куьмекдай
• экзема хкуддай
• хамунин азарар сагъардай
• аялрикай рахитдин азар хкуддай
• артрит акатайла, куьмекдай
• жигеррин азарар акатайла, витаминар артухардай
• ратара хер квай колитар арадал атайла, абур сагъар хъийидай.

Агъургьандиз акси дарман яз, череда девясилдин дувулрик, паркьулдик, гьелбейрин хъчадихъ галаз, беневшадин цуькверик, гьетрецуькдик, вакӀан кӀирийрин хилерик ва цӀирицӀрик кваз кардик кутада. Ихьтин дарман хъунни ийида, бедендин винел патан дарман язни кардик кутада.

Буьвелар атайла, цӀегьрекарч, брусникадин пешерик кутуна, къаришма яз кардик кутада, какадарни барабардаказ авуна кӀанда.

Эдебият

• Лукьман Асланов «Дарманар квай набататрин сирер»