Википедия

Кура: различия между версиями

Интерактивная навигация по истории
Вилик алатай дуьзар хъувунЦIийи масакIавилер
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ВизуальныйВики-текст
Нет описания правки
Нет описания правки
ЦӀар 1:
'''Кура''' - Къавкъазда[[Къавкъаз]]да авай виридалайни чӀехи вацӀ я. Ам пуд гьукуматдин къеня физава - [[Турция]], [[Гуржистан]], [[Азербайжан]]. ВацӀ [[Каспи гьуьлуьнизгьуьл]]уьниз авахьзава. Адан яргъивал 1364 км я. ВацӀун ятар марфарикай, чилин ятарикай, гьамишан муркӀарикайни живерикай кӀватӀ жезвайди я. ВацӀ вич ругъул я.<ref>[https://v-georgia.com/showplaces/reka-kura-glavnaya-reka-gruzii/ Кура - Агъа кЪавкъаздинКъавкъаздин виридалайни чӀехи вацӀ (урус)]</ref> ГьакӀни вацӀухъ вичин иер акунар патал Гурждистанда чӀехи медениятдин мана ава.
 
== ТӀвар ==
Антик чӀавара вацӀун тӀвар Кирос тир. Гьа гаф гуьгъуьна урусрини рагъакӀидай Европави[[Европа]]ви картографри вацӀун тӀвар хьиз кхьизвай. Урус тариххъанни чӀалархъана Дьяконова вацӀун тӀвар ''Киране'' гафунилай тухузвай. Ам са Урартудин[[Урарту]]дин пачагь Сардури ӀӀдан тарихра кхьенвай гьукуматдин тӀвар тир. Гуржу тӀвар Мтквари (მტკვარი) Мткнари (მტკნარი) гафунихъ галайди я, лезгидал ''ВерцӀи яд''.
[[Файл:Aragvi-Mtskheta.jpg|thumb|Мцхета шегьердин патаг Арагви вацӀ Курадиз авахьзавай чка]]
 
== География ==
Вац|ун яргъивал 1364 км я, яд кӀватӀунин майдан 188 000 км2 я.<ref>[https://gruziyagid.ru/dostoprimechatelnosti/kura Кура вацӀ Тбилисида]</ref>
Кура вацӀу вичин кьил Турциядин кефер-рагъэкъечӀдай пата авай вилаят Ардагьан къачузвайди я, Ардагьан шегьердилай 50 километр кьибле патахъ. Ам Гуржистанни АзербайжандайтӀуз физва, эхирда Каспий гьуьлуьз авахьиз. Гуржистанда адан къерехрал [[Ахалцихе]], [[Боржоми]], [[Гори]], [[Мцхета]], Тбилисини[[Тбилиси]]ни амай шегьерар ала. Азербайжанда [[Мингечевир]], [[Сабирабад]], [[Нефтечала]] шегьерни амайбур ала. Кьилелай Карелидал ам кефер-рагъэкъечӀдай патахъ физва. Анилай ам кьибле-рагъэкъечӀдай патахъ физва Кура-Аракснин агъанагда авай чуьлериз. Адаз авахьзавай виридалайни чӀехи вацӀар [[Аракс]], [[ЧӀехи Лиахви]], [[Ксани]], [[Арагви]], [[Храми]]ни [[Алазани]] я.
[[Файл:თბილისი_ზედაზენიდან_(G.N._2011).jpg|thumb|Кура Тбилисидиз гьахьдай чка]]
 
== Кардик кутун ==
Кура цин хуьнарни ГЭСар патал кардик кутазвайди я, месала 605 м2 Мингечевир цин хуьнар; гьана 359 Мегаватт къуватдин ГЭС ава. Мингечевирдилай агъадихъ 480 км корабляр физ жедатӀани са менфятни адалай къачузвач. Сифте сефер вацӀайтӀуз корабляр 1814 йисуз фейиди я. А чӀавуз авай флотилия гьич Самухдалди фена. 1846 йисуз пароход Мингечевирдалди атана. Исятда вацӀун чӀехи пай диринвал тӀимил тирвили финиз четин я. Индустриядини амай шегьеррин сервисри вацӀ пара кьацӀурзава. Марнеулидин[[Марнеули]]дин суварин менфятдин индустрияди вацӀуз кобальт, къеле, никельни кадмий авадарзава.
ВацӀун вини пата, Тбилисидалди атӀанвай там агъа патахъ ракъурзава. КӀизрияр вацӀун агъа пата кьазвайди я.<ref>[https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0,_%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B5 Кура - ЭСБЭ (урус)]</ref>
ВацӀ кьацӀай хьиз гьисабзавайди я. Шегьеррин сервисар аниз авадар ийизавайвили адан гьал пис я. 2008 йисуз килигайла адан цик квай пис затӀар жедай кьвандилай 2-9 сефер пара я.
Чешне "https://lez.wikipedia.org/wiki/Кура" я