Луткун: различия между версиями

'''Лутку́н''' — Дагъустан республикадин [[Ахцегь район|Ахцегь районда]] авай [[Лезгияр|лезги]] хуьр я. ЦIий Усур хуьруьхьхуьруьхъ галаз санал Луткун хуьр гьасил хьана. Ахцегь районда чIехивиляйекевиляй кьвед лагьай, ва Самур вацIун дугунда виридлай дегь хуьрерикай сад я.

Луткун, Дагъустандин кьибле пата, Ахцегь райондин юкьван, Ахцегь хуьрелай рагъакIидай патай 2 км, Магьачкъаладай 256 км, виридлай мукьва авай Белиджи ракьун рекьин станциядлай 104 км яргъаваяргъа ава, Самур вацIун чIапла къерехда аваз я.

* Хуьре Ватандин ЧIехи Дяведин игитризкьегьелриз ядигардиз эцигнавай имарат ава.

* Ина пIирер ва гьакнигьакІни пак чкаяр пара ава. ПIрерикайПIирерикай ина: Вагъуф-бубадин пIир, Керем-бубадин пIир, Расул-бубадин пIир, ГаджиГьажи ва Муса арабстанви миссионеррин пIирер аваз я.

* Вагъуф-бубадин пIир, хуьруьн кьетIен килигиз лайихгвайлайих гвай чкарикай я. Хуьруьн тIвар-ван акъуднавай Вагъуф-бубадин пIирел, Дагъустандин гьар патай зиярат ийиз къвезвайбур гзафпара ава.

Гилан береда хуьре юкьван мектеб, Культурадин кIвал, улубхана, начагьхана ва регъв крар кьиле тухвазатухузва.

Душманрикай хуьзвай кьакьан къванцинкъванцІин цалди элкьвенаэлкъвена къунвайкьунвай эски хуьре, гьеле 800 йис вилик хуьруьвийри садлагьай медресе эцигнватирэцигнавай тир, адлайадалай виликни мискинмискІин. Душманрин вигьинрин, тебияидинтебиятдин барбатIрин паталай хуьр са шумуд сферсефер кIунтIдай дуьзен чкадиз ва аксина, дуьзен чкадай кIунтIдиз куьч жезвай. Ахпа ХIХ виш йисан эхирда луткунвияр са къадар къулай яшамиш жедай чкадихьчкадихъ къекъвейла, кIунтIдин кIаниз куьч хьана амукънвайамукьнвай.

Къе Луткун, Ахцегь районда фад вилик физвай ва чIехи жезвай хуьрерикай сад я. 1928 йисуз арменви устаяр галаз санал эцигнавай мектеб, инай акъатнавай зарийрин, чIехи микитисрин ва вичин кар чидай касаринксарин чад хьана. Ватандин ЧIехи Дяве береда, маса совет халкъархалкьар хьиз луткунвиярни Ватан паталай женг тухваз кIвачел къарагънавай. Инай 118-лай пара кас дяведиз ракъурнавай, абринабурун чIехи пай ана ччан эцигна амукънавайамукьнавай, ва хуьруьз 58 кас элкьвенаэлкъвена хтанвай. Кьенвай игитринкьегьел ядигар патал, хуьре хуьурьн администрациядин дараматдин вилик эцигнавай имарат ава.

Хуьре 780 хзан-майишатра 3000 (2002) пара кас яшамиш жезва. Хуьруьвияр лезги халкъдизхалкьдиз хас я, диндай суннисуьнни-мусурманар я. 1886 йисуз ина 691 кас аватиравай тир. Элдин асул кар ина лежбервал ва малдарвал я. Луткунвияр лезги чIалан самур хелдинчхелдин ахцегьрин нугъатдалди рахазва.

[[Category:Wp/lez|къл]]