Фий: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки |
Нет описания правки |
||
ЦӀар 29:
|климат =
|официал чӀал =
|агьалияр = 1691<ref name="перепись2012">[http://gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat/rosstatsite/main/publishing/catalog/statisticJournals/bf57f1004c3624cc8eddbff2b3b811ca Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2012 года]</ref>
|сиягьдиз къачур йис =
|къалинвал =
|агломерация =
|миллетар = [[лезгияр]]
|динар = [[суьннияр|суьнни]] - [[мусурманар]]
|чпи-чпиз гузвай тӀвар =
|сятдин чӀул = +4
|DST =
ЦӀар 61:
== Тарих ==
Фий хуьр гьеле [[Алпан]] заманрилай малум я.<ref name="ахцегь_район">[http://ahtymo.ru/munitsipalnoe-obrazovanie-%C2%ABselo-fii%C2%BB Муниципальное образование «Село Фий» - Официальный сайт Администрации Ахтынского района]</ref> [[XVII виш
[[1839 йис]]уз вири [[Самур округ]] хьиз Фиярни [[Урусат импердия]]дин гьукумдик акатна. [[Дагъустан вилаят]]дин [[Самур округ]]дик квай [[Ахцегьпарадин наибвал]]да Фий хуьруьнжемят арадал гъанвай. [[1920 йис]]уз хуьре садлагьай мектеб ахъа хьанай. [[1929 йис]]уз Фий, Самур округдин чилера цIийиз арадал гъанвай [[Ахцегь район]]дин са пай хьанвай. [[1936 йис]]уз хуьре Энгельсан тIварунихъ галай колхоз эцигнай. [[1961 йис]]уз Фияра культурадин КIвал ахъайнавай.
Фий хуьрелай садни зур километр кьиблединни - рагъакIидай пата, гуьлуьн дережадилай 3000 м кьакьанда, [[Къавкъаздин кьилин цIиргъ]]инин [[Фиярин суван кьилелай элячIдай рехъ]]ин мукьув галай тик ва алгъай зурба къаябрал ва плитайрал инсанрин ва гьайванрин къахма авуна раснай суьретар авайди я. А суьретрин чIехи пай [[XVIII виш йис|XVIII]] – [[XIX виш йис]]ариз талукь я.▼
▲Фий хуьрелай садни зур километр кьиблединни - рагъакIидай пата, гуьлуьн дережадилай 3000 м кьакьанда, [[Къавкъаздин кьилин цIиргъ]]инин [[Фиярин суван кьилелай элячIдай рехъ]]ин мукьув галай тик ва алгъай зурба къаябрал ва плитайрал инсанрин ва гьайванрин къахма авуна раснай суьретар авайди я. А суьретрин чIехи пай [[XVIII виш йис|XVIII]] – [[XIX виш йис]]ариз талукь я.<ref>[http://www.lezghins.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=71&Itemid=160&limitstart=20 Фонд «Лезгины» — Ахтынский район]</ref>
== Агьалияр ==
[[2012 йис]]ан 1 январь тарихдин малуматрив кьурвал хуьре 1 691 кас яшамиш жезвай.<ref name="перепись2012" /> [[2010]] йисан Вири Урусатдин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 1710 яшамиш жезвай.<ref>{{cite web|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/itogi/perepis_tom1.htm|title=5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов – районных центров и сельских населенных пунктов|work=Итоги Всероссийской переписи населения 2010. Том 1. Численность и размещение населения|publisher=[[Росстат]]|date=2012|accessdate=2012-04-16|archiveurl=http://www.webcitation.org/686E7ASHt|archivedate=2012-06-01}}</ref> [[2002 йис]]уз хуьре 1 612 кас гьисабнай.<ref>[http://www.flnka.ru/obsh_axtinskiy_rayon.html Общая информация - Ахтынский район]</ref> Аквадай гьалара къвез - къвез хуьруьн агьилийрин кьадар агъуз жезва. Агьалидин вири [[лезгияр]], [[сунияр|суни]] - [[мусурманар]] я. [[1886]] йисуз хуьре 1 464 кас яшамиш жезвай.<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/axtypara1886.html Население Ахтыпаринского наибства Самурского округа по сёлам в 1886 году]</ref>
Фиярин агьалияр гуьгъуьнин сихилриз пай жезва: Къара-Мегьамедар, Данкьар, Микилар, Жумияр, ЦIакIияр, Сахукар, Бамбияр, Къубушар, Гьажипулатар, Гьуркинаяр, Эльдарар, КIарияр, Зулматар, Бегар, Гюлбияр, Мурсалар, Тингилар, Укаяр, Михар, Ванидар, Фаражар, Джандарар, Шейх-Шалбурсар.
==Экономика ва инфратуькIуьрун==
Хуьре 319 кьван майишатар ава. Агьалийрин асул кIвалах — малдарвал я. Алай чIавуз фияжуьйри 12 агъзурдилай пара лапагар (абурукай 3500 кьил виридаз талукь тир майшатдик ква) ва 900 карч алай чIехи малар хуьзва. <ref name="ахтынский_район" />
Социалвилин идарайрикай хуьре: мектеб, культурадин КIвал ва улубхана кардик ква. [[2010 йис]]ан декабрьдилай хуьре, 5 кабинетар авай акушервидинни - фельдшервилин пункт кIвалахдик гатIумнавай.<ref>[http://www.riadagestan.ru/news/2010/12/2/106571 В селе Фия заработал ФАП — РИА «Дагестан»]</ref>
==Килигиз лайихвал авай чкаяр==
XVII виш йисуз эцигнай ва XIX виш йисуз Гьажи-Гьамзатан хва Ахмеда рас хъувунай, 18 метр кьакьанвилин минара авай жуьме - мискIин. <br />
Къенепатан майдан — 256 м² я.<ref name="ахцегь_район" />
==ТIвар - ван авай ксар==
* Мамедрин Тарлан (ханва 1950 йисуз) — Дагъустандин халкьдин артист.
* Хуршидрин Нажмудин Ферудинан хва (ханва 1985 йисуз) - женгинин самбо спортдин жуьредай [[2008 йис]]уз Дуьньядин чемпион, халкьарадин классдин спортдин устIар.
== Баянар ==
{{Баянар}}
== ЭлячӀунар ==
* [http://assalam.ru/assalam2009/339/01-s.shtml Маджлис алимов Южного Дагестана в Фие]
* [http://lezghins.com/index.php?option=com_content&view=article&id=514:2010-05-31-08-16-26&catid=106:2010-05-31-09-08-06&Itemid=203 Экологический ущерб от ведения геологических работ в районе]
* [http://tel.news.mail.ru/incident/1874506/ В четырёх районах Дагестана стихия разрушила дороги, каналы, мосты]
* [http://www.mi-dag.ru/news/206/jubilejj/2010/10/15/6150 Фиярин ашукьдикай]
| |||