Псков

Псков — Урусатда авай еке тарихвилин мана авай шегьер я. Псков областдин кьилин шегьер я. Урусатдин виридалайни эски шегьеррикай сад я. Тарихда ам сергьятдал алай гьукумат хуьзавай чка тир.

Кьилин шегьер Псков урус. Псков Пайдах Герб Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект Псков вилаятПсков вилаят Шегьердин округ Псков шегьер Шегьердин мэр Полонская Елена Александровна Бине кьунва 903 йисуз Виликан тӀварар Плесков Статус шегьердин статус 903 йисуз къачуна Майдан вири округ: 95,6 км² Климатдин жуьре юкьван дережадин Агьалияр ↘ 210 116 кас (2019) Къалинвал 2197,87 кас/км² Миллетар урусар Динар христианар Сятдин чӀул UTCUTC+3 Телефондин код +7 8112 Почтайрин индексар 180ххх Код ОКАТО 58 401 Официал сайт http://www.pskovgorod.ru/ Псков Москва Псков

Тарих

Псковдик мус кьил кутунвайтӀа дуьз хабар авач. 864 йисалай ам алай чилер Новгороддин пачагьвилик акатзава. Сифте кхьинин тӀвар кьун 903-й йисан летописдал физава. Ам дегь заман урус тум кривичри эцигнавайди я. XII вишийсалди ам Киевдин Русьдик квай. 955 йисалай эгечӀна а чилер Ольга пачагьдин бинедалди хашперес дин гегьеншар жезавай. 1137 йисуз Псковдикай вичин гьукуматдин кьилин шегьер хьана. Адан кьил кутурди князь Всеволод Мстиславич тир. Гуьгъуьнин юкъуз ам кьенайтӀани, хьана адакай азадвилин лишан. 13 вишйисуз Русьдин чилер Къизил Ордади къачуз чукӀурзавайла Псковдик абур агакь тавуна шегьер сагъдаказ амукьна. ЯтӀани Псковди вич Тевтонрин ордендикай хвена кӀанзавай.

Ганзадин чӀавара Псковда фактория авай, ам Ригадайни Ревельдай Новгороддиз физвай рекье авайбуруз чӀехи важиб авай чка тир. Урусринни немцарин элвердин эхир XVII вишйисуз атана.

1510 йисуз Псков Москвадин гьукуматдик акатна. 1581—1582 йисара Ливон дяведа 50 000 агъзур кас авай Польшадин Стефан Баторийдин къушунри блокар авунвай. ГьакӀни 1615 йисуз шведрин пачагь Густав Адольфди блокарнавай.

Санкт-Петербург эциг авурла Псковдин Россиядин кефер-рагъакӀидай патан чӀехи шегьердин мана квахьна. Гьукуматдин Балтиядин регионарни кутурла адан сергьятдал алай важиб юкьван манани квахьна. Гьавиляй 18-й вишйисалай эгечӀна Псковдин мана къвез-къвез гъвечӀи хьана. 1777 йисуз Псковдин губерния туькӀуьрнавай. 1917 йисуз Николай IIда вичин Трондикай хкатунин чарчел къул чӀугвуна. 1918 йисан февралдилай ноябрдалди Псков немцарин къушунри кьунвай. 1919 йисан майдилай августдалди Псков белорус-полякрин генерал Станислав Булак-Балаховичан къушунри кьунвай. 1919 йисан сентябрдиз Яру армияди шегьер вичиз къахчуна.

Псковдин акунар

География

Псков гъвечӀи вацӀ Пскова Великая вацӀук акахьзавай чкадал, Псков вирен патаг гвайди я. Великая гьакӀни Псков областдин виридалайни чӀехи вацӀ я. Псковдин патаг Россиядин (Калининград област квачиз) виридалайни рагъакӀидай чка ала.