Къардашев Арбен Мегьединан хва

Арбен Къардаш (Къардашрин Арбен Мегьединан хва) — тӀвар-ван авай лезги чӀехи шаир ва таржумачи. Дагъустандин халкьдин шаир (2016-йис), Дагъустан Республикадин искусствойрин лайихлу кӀвалахдар (2004-йис).

1961-йисан 11-февралдиз Докъузпара райондин Миграгъ хуьре дидедиз хьана. Ада агалкьунаралди хайи хуьруьн юкьван мектеб ва 1984 йисуз Москвада Литературадин институт куьтягьна. Институтдилай гуьгъуьниз, 1984—1985-йисара, ада Советрин Армиядин жергейра къуллугъна. 1988-йисалай Дагъустандин ктабрин издательстводин редакторвиле кӀвалахзава. А. Къардашан эсерар 1976-йисалай лезги газетрринни журналрин чинриз акъатзава. Ам «Сифте цуьквер», «Ичерин багъ», «Пешеапай», «Йифен суфатар» ва «Арш», «Юкь», «Нагъма», «Хкягъаяр» тӀварар алай шиирринни поэмайрин кӀватӀалрин автор я. Заридин эсерар урус чӀалаз элкъуьрнава ва кьилди ктабар яз («Шехь, зи цӀвелин тар», «Ватандин гум», «Багьа мугьман», «Сегьердинни рагъдандин арада», «Чара атӀай кьуьл», «Гаф давам жезва», «Етим Эминакай веревирдер», «Хкягъаяр») акъатнава. А. Къардаша лезги шаиррин туькӀуьрунар урус чӀалаз элкъуьрзава: 1990-йисуз Етим Эминан «Гуьгьуьл» ва 1994-йисуз СтӀал Сулейманан «Малум тушир чӀалар» ктабар печатдай акъудна. «Гуьгьуьл» ктабдай адаз Дагъустандин демократ жегьилрин союздин «Олимп» премия гана.

Шаир драмадин эсерар туькӀуьрунал машгъул хьанва: «Фана багъдин гьуьруьяр» ва «Хукац-Ханум» пьесаяр Лезги театрди сегьнеламишна. Ам 1990-йисуз советрин машьгьур шаир, Литинститутда кӀелдайла вичи иштиракай поэзиядин семинардин регьбер хьайи советрин тӀвар-ван авай шаир Лев Иванович Ошанинан рекомендациядалди СССР-дин писателин Союздиз кьабулнай. Алай вахтунда Урусатдин писателрин Союздин член я. 1999-йисуз Дагъустан Республикадин Гьукуматдин премиядиз лайихлу хьана. Ам гьакӀ «Шарвили» (2000-йис) премиядин лауреатни я.

Шаирдин эсерар Дагъустандин мектебра ва вузра чирзава, Урусатдин ва къецепатан халкьарин чӀалариз элкъуьрнава.

Урус чӀалалди адан шиирар, гьикаяятдин эсерар, макъалаяр Урусатдин сейли изданийра — «Литературная газета», «Литературная Россия» газетра ва «Чи аямдар» («Наш современник»), «Дон», «Странник», «Голос Кавказа», «Ковчег Кавказа» журналра чап хьанва.

А.Къардашан яратмишунриз талукь яз 2011-йисуз Дагъустандин илимдин центрадин чӀалан, эдебиятдин ва искусстводин институтди «Арбен Къардаш. Яратмишунарзавай личность асиррин часпардал» (туькӀуьрайди С. Бедирханов я) ва 2021-йисуз «Шаирдин арш» (туькӀуьрайди А.Мирзебегов я) ктабар акъатнава.

2021-йисуз Арбен Къардашаз яргъал йисара чӀугур зегьметда къачур агалкьунрай, руьгьдин ивирар хуьнинин кардай Россиядин Федерациядин Минцифрыдин Гьуьрметдин Грамота гана.

ЭлячӀунар

• Акимов Къ. Х. «Лезги зарияр»