Брентун Таррант
Брентун Гьаррисун Таррант (ингл. Brenton Harrison Tarrant — рикьидайди ва террарист, 15-й мартдиз 2019-й йисуз Крайсчечдин мискӀинара ягъун авунай. Нетижада 50 кас кьенай, 40 кас хер хьанай. Ада жуван тахсир хиве кьуна.[1]
Brenton Harrison Tarrant | |
|---|---|
 | |
| Дидедиз хьайи чӀав | 27 актябр 1990 |
| Дидедиз хьайи чка | Графтун, ЦӀийи Кьиблепатан Уелс, Австралия |
| Буба | Рудни Таррант |
Уьмуьр
дуьзар хъувунАял тирла адан диде буба ччара хьанай. Ччара хьайила кьулухъ Таррант ва адан вах яшамиш жезвай вичин дидедихъ ва адан цӀийи юлдашдихъ галаз. Юлдаш патай Таррант зулумкарвал эхзай. Таррантан диде ва адан юлдаш Таррантаз ва адан вахаз абуру авур зулумкарвилиз килигна, абур кьведни кьуна. Идалай кьулухъ Таррант ва адан вах бубадин патаг яшамиш жезвай. Аял чӀаварай ягьанатар эхнай. Аял чӀаварай расист ва исламафуб килигунар ава.
Аял чӀаварай адаз иер аквазвай къугъваз видеу-къугъунар, иллаки садлагьай чиникай унлайн шутерар. Адан кӀвале авайтир кампйутер, ва ам гзаф чӀав ацукьна адахъ къугъунар къугъвадай ва я сациал сайтарал жезвай. Сациал сайтарални исламафуб ва расист публикацияр гзаф авунай.
МискӀиндиз къвезвайбуру лугьузва хьи, абуруз террактдилай вилик Таррант акунай са шумудра мискӀинда Пакистан пекер алаз капӀ ийизайвал. Палицияди тестикь авуна хьи, 15-й мартдилай вилик Таррантан машин са шумудра акъвазнайтир мискиндин патаг авай куьчедал, амма палицияди тестикь авунач хьи ам мискӀиндин къенени хьанай.
Терракт
дуьзар хъувун15-й мартдиз 2019-й йисуз, жуьме йукъуз, Крайсчечда авай "ал-Нур" мискӀиндиз, патаг машин акъвазарна гьахьнай яракь авай кас, ва ягъун башламишнай. 30 секундилай ам хтана машиндин патаг, муькуь яракь къачуна ва гьуьжуьм тикрар авуна. Адан кьилел авай камерадилай акуна хьи, ам са кӀваляй муькуь кӀвализ физ физ, ана авай ксар рикьизвай. Видеу Facebook Live-диз трансляция жезвай.
Им тахминан 13.40-аз хьанай чкадин сятдал (00.40-аз гринвичдал).
Ахпа, тахминан 13.55, ам фенай Линвуддин мискӀиндиз, ва гьана къецел ада кьве кас, гъуьлни паб, яна кьена. Мугьаммад Ахил Уддин гьа чӀав паркувкадал авай, ва ада лугьузва хьи, адаз акунай, яракьлу кас гьахьун авай патаз акси тир патахъ физвай. Рак жагъун тавуна, ада дакӀарар ягъанай.[2]
48 йис авай Абдул Азиз жуьма кпӀунал авайтир вичин хизандихъ галаз. Ягъунрин ван атайла ада къачуна банкунин картаярин терминал яракь хьиз ишлемишун патал, ва катна къецел. Ада вигьенай терминал Таррантдал, ам машиндиз ацукьайла. Таррант са шумудра мискӀиндикай адан фикир жувал элкъуьрдайвал гьарайзай Абдул Азиз ягъдай алахъун авунай. Ахпа Таррант мад мискӀиндиз фейила, Абдул Азиз терраристан ичӀи яракь къачуна, фена адан гуьгъуьна мискӀиндиз. Ана абур мад гьалт хьана.
«Адаз зун туьфенг гъиле аваз акурла, ада гадарна гъилевай тапанчи ва катна машиндиз. Зун адан гуьгъуьна калтугна» — раханай Абдул Азиз — «ам ацукьна жуван машиндиз, зани вигьена адан тапанчи адан дакӀардиз. Ам экъуьгъна ва катна».
111-даз (ЦӀийи Зеландиядин гзаф тади куьмекдин цӀар) зенг ягъайла кьулухъ 21 минутлай кьве палицейскийди ам акъвазарна ва дустагъ авуна.[3]
Жаза
дуьзар хъувун24 август 2020 йисуз судди (судия Кемирун Мендер, Крайсчерчдин чӀехи суд) къарар гана: Уьмуьр амай кьван дустагъ, шартӀарал акъатдай ихтияр авачиз — 50 кас кьена виляй, 40 кас рикьиз алахъун авунва виляй. Им ЦӀийи Зеландияда садлагьай терраризмдиз килигна жаза хьана. Судия Мендер лагьана хьи: «куь (Таррантан) тахсирар акьван писбур я хьи, куьн вири уьмуьр дустагъда хьайитӀани, куь тахсир алуддач им».