Балакен район
Балакен район (азер. Balakən rayonu) — Азербайжанда авай район я.
| Яшамиш жезвай чка
Балакен район
|
Майдан — 923 км². Агьалияр — 99 100 кас. Агьалидин чуькьуьнвал — 107,37 кас/км².
Административ юкь — Балакен я.
Балакен район Шеки-Закаталадин экономикадин райондин ибаратдик акатзава.
Тарих дуьзар хъувун
Райондин тӀвар Балакенар шегьердин (райондин юкь) тӀварцӀелай атайди я, ада са тӀвар алай вацӀал чка кьунва. «Балакенар» лугьудай топоним вич «бел» (кьакьан чка) ва «кан» (булах, чешме), яни «кьакьан чкадал алай булах» лугьудай гафарилай атайди я[1].
Балакен район 1930 йисан 8 августдиз туькӀуьрна. 1963 йисан 4-лагьай январдиз ам терг авуна, адан чилер Закатала райондихъ гилигна. 1965 йисан 6-лагьай январдиз район цӀийи кьиляй туькӀуьр хъувуна[2]. 1991 йисан 11-лагьай августдиз райондиз гилан туьрквер элкъвенвай тӀвар эхцигна.
География дуьзар хъувун
Районди Азербайжандин кефердинни рагъакӀидайпата чка кьунва. Район кефердин патахъ Урусатдихъ, рагъэкъечӀдай ва кьиблединни рагъэкъечӀдай патарихъ Закатала райондихъ, рагъакӀидайни кьиблединни рагъакӀидай патарихъ Гуржистандихъ сергьятдал ала.
Райондин кефердинни рагъэкъечӀдай пата суван, кьибледин ва кьиблединни рагъакӀидай патара арандин рельеф ава[3].
Райондин кефердин ва кефердинни рагъэкъечӀдай патара араяр тамари кьунва (мегъуьн, пипин, гийин тарар ва мсб)[4].
Районда юкьван гьалдин чими, ламувал квай субтропикрин климат ава, суварра — къайи ва ламу климат. Январдиз жевза юкьван гьалдин температура: −7,8 ва −1,5°С арада галтад жезва, июлдиз: 10,5 ва 24,5°С арада. Юкьван гьалдин йисан къваларин кьадар — 600—1400 мм. Ири вацӀар — Балакенар, Мазым, Каных ва Катех.
Агьалияр дуьзар хъувун
Йисариз килигна Балакен райондин агьалийрин дегиш хьунин динамика[5][4][6][7][8][9][3].
| Йис | 1939 | 1959 | 1970 | 1976 | 1979 | 1989 | 1991 | 1999 | 2009 | 2013 | 2017 | 2020 |
| Агьалияр | 32 964 | ↗ 35 510 | ↗ 51 219 | ↗ 55 600 | ↗ 58 881 | ↗ 68 843 | ↗ 70 500 | ↗ 83 732 | ↗ 89 827 | ↗ 93 000 | ↗ 96 800 | ↗ 99 100 |
Баянар дуьзар хъувун
- ↑ Энциклопедический словарь топонимики Азербайджана = Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti / под ред. Р. Алиевой. — Баку: Шарк-Гарб, 2007. — Т. 1. — С. 24.
- ↑ Административное деление Азербайджанской ССР на 1 января 1977 года. — Баку: Азернешр, 1979. — С. 6.
- ↑ 3,0 3,1 Balakən rayonu // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası / M. K. Kərimov. — Bakı: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2009. — Т. I. (азерб.)
- ↑ 4,0 4,1 Балакән рајону = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / Ҹ. Гулијевин редаксијасы илә.. — Азербайджанская советская энциклопедия: в 10 томах. — Баку: АСЕ-нын баш редаксијасы. — Т. 1. — С. 579—580.
- ↑ Численность наличного населения городов, посёлков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям (кроме РСФСР)
- ↑ Численность наличного населения союзных и автономных республик, автономных областей и округов, краёв, областей, районов, городских поселений, сёл-райцентров и сельских поселений с населением свыше 5000 человек (кроме РСФСР)
- ↑ Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу
- ↑ Division of Azerbaijan
- ↑ Азербайжандин агьалияр сиягьдиз къачун. 2009, Баку.
ЭлячӀунар дуьзар хъувун
- Официал сайт (азерб.)
|
Им Азербайжандин географиядикай акьалтӀдай тушир макъала. |