Гьукуматдин идара авунин тегьер

Гьукуматдин идара авунин тегьер — гьукуматдин формадин элемент; гьукумат гьукумдин чӀехи организациярин туькӀуьрун, абурун чирвилерин тегьер, крар тухудай муьгьлет, маса органрихъни агьалидихъ галаз рафтарвал ва агьалиди организациярин туькӀуьрунда иштираквилин дережа[1].

Дуьньядин уьлквейра идара авунин тегьерар:
Вили — Президентвилин гьукуматар, уьлкведа кьилиз тухудай крарин вири гьукум президентдин гъилик ква
Къацу — президентвилин Гьукуматар, амма кьилиз тухудай крарин гьукум гьакӀни парламентдикай аслу я
Хъипи — Акахьай гьукуматар, (зур - президентвилин, парламентдинни - президентвилин) — гьукум гьикӀ президентидин гъилик гьакӀни парламентдин гъилик ква, парламентди президентрин хкягъунриз таъсир гузва
СакӀал — Парламентдин гьукуматар, уьлкведа кьилиз тухудай крарин вири гьукум парламентдик ква
Яру — Конституциядин монархия, саки вири гьукум парламентдик ква, монархия зайиф я
Экуь-фичӀи — Конституциядин монархия, и уьлквейра парламент зайиф хьайила кьиливал монархияди тухузва
ФичӀи — Бегьем монархия, вири гьукум монархдин гъилик ква
Шуьтруь — Сапартиядин система, ина вири гьукум, конституцияди къабул авунай кьилди са партиядин гъилик ква
Зейтундин — гьукумвилин асул къанунар авачир уьлквеяр
Рехи — тӀвар кьунвай са тарифдизни виже къведачир уьлквеяр
*И картади идара авунин тегьерар къалурзава

Гьукумдин тегьерди къалурзава:

  • гьукумат чӀехи органар гьикӀ арадал кьвезватӀа,
  • абурун туькӀуьрунар,
  • гьукуматдин органрин арада авай рафтарвилин асул дибар,
  • кьилин гьукумдинни ватанэгьлийрин арадин рафтарвал гьикӀ туькӀур жезватӀа,
  • гьукуматдин организациядин органри ватанэгьлийриз ихтиярар ва адавал гунин дережа.

Идара авунин тегьеррин асул жуьреяр дуьзар хъувун

Монархия дуьзар хъувун

Гьукумат дуьзар хъувун

Идара авунин акахьай тегьерар дуьзар хъувун

Баянар дуьзар хъувун

  1. Чиркин В. Е. Государствоведение: Учебник / В. Е. Чиркин. — М. : Юристъ, 1999. — С. 138.

ЭлячӀунар дуьзар хъувун