Амазун: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки |
гъ palochka «Ӏ» (via JWB) |
||
ЦӀар 5:
[[Маранийун]] ва [[Укаяли]] вацӀар сад-садак какахьуналди арадал къвезава. Маранийун лугьудай кьилин агъавацӀалай эгечӀна яргъивал 6992,06 км жезва, XX-лагьай виш йисан эхирда жагъанвай Апачета лугьудай кьиляй эгечӀна — 7000 кьван км я, Укаялидин кьиляй эгечӀна — 7000 км-дилай пара я.
Бассейндин майдан — 7180 агъ. км² (масса малуматрив кьурвал, 6915 агъ. км²) я. И къалурзавай лишандал гьалтайла ам [[Ла-Плата (эстуарий)|Ла-Плата]] [[эстуарий]]дин (4140 агъ. км²) ва [[Конго (
2011-лагьай йисуз вири дуьньядин конкурсдин нетижада Амазун вацӀ 7 дуьньядин тӀебиатдин аламатдикай сад яз тестикьарна<ref>[http://www.buenolatina.ru/news.php?id=1147 BuenoLatina. Чудеса природы в Латинской Америке: Водопады Игуасу и Амазонка]</ref>.
ЦӀар 13:
Гзаф пай Амазун арандай тӀуз ва экватордин мукьув физавай вацӀ субгьяркьуьвилин патаз авахьзава. Дуьньядин виридалайни чӀехи делта арадал гъана (адан майдан 100 агъзурдилай пара км², гьакӀни дельтадик дуньядин виридалайни чӀехи вацӀун [[Маражу]] тӀвар алай остров акатзава), Амазун вацӀ [[Атлантик океан]]дик акахьзава.
Амазун вацӀ хейлин агъавацӀари таъминарзава, абурукай 20-даз 1500 км-дилай пара яргъивал ава. Виридалайни чӀехи агъавацӀар ибур я: эрчӀи патай — [[Журуа (
Бразилиядин Миллетдин обсерваториядин Геофизикадин департаментдин малуматриз килигна, Амазун вацӀни физавай патаз, амма 4 агъзур метр авай деринда, накьвадин ятарив таъмин жезвай чилин кӀаник квай [[Гьамза (
Агъа авахьун авай чкада юкьван гьалдин харжи 220 агъ. м³/с кьван я (гьар сезондиз 70-дилай эгечӀна 300-дал кьван дегиш жезава). Юкьван гьалдин йисан авахьун 7000 км³ кьван я (вири дуьньядин вацӀарин умуми йисан авахьуникай 15 % кьван я). КӀеви тир авахьун — 1 миллиардилай пара тонн я. Океандин яд 1400 километрдал агъадилай виниз хкаж жезва, вацӀун сив авай чкада яд хкажунрихъ лап кьакьан лепеяр гала.
| |||