Агния Леван руш Барто: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Новая страница: «{{Кас}} '''Барто Агния Леван руш''' (хайила '''Волова'''; 1901 йисан 4 (17) апрелдиз, Ковно ...»
(нет различий)

09:18, 7 май 2021 жуьре

Барто Агния Леван руш (хайила Волова; 1901 йисан 4 (17) апрелдиз, Ковно — 1981 йисан апрелдиз, Москва) — урус шурайрин аялриз кхьизвай шаир, киносценарист, радиогунугар тухузвайди. Кьведлагьай дережадин Сталинан премиядин (1950) ва Ленинан премиядин лауреат (1972).

Агния Леван руш Барто
Агнесса Львовна Барто
Хьайила ганвай тӀвар Агнесса Львовна Волова
Дидедиз хьайи чӀав 4 (17) февраль 1901 йисан[1] или 1906 йисан 17 ноябрь(1906-11-17)[2]
Дидедиз хьайи чка Каунас[1]
Кьиникьин чӀав 1981 йисан 1 апрель(1981-04-01)[3][4][2]
Кьиникьин чка Москва[4]
Гьукумат ССРГ ва Урусатдин империя
Пеше Зари, переводчик, детский писатель, сценарист, кхьираг ва радиоведущий
Гъуьл-пабвал Андрей Щегляев ва Павел Николаевич Барто
Пишкешар Сталинская премия 2-й степени[4], Ленинан орден, орден Октябрьской Революции, Орден «Лайихлувилин Лишан», Ленинан премия[4], премия имени Х. К. Андерсена, Орден Зегьметдин Яру Пайдах, медаль «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.», орден Улыбки[5], медаль «В память 800-летия Москвы», знак «Шахтёрская слава» I степени ва Орден Зегьметдин Яру Пайдах
 Викигьамбарда авай шикилар

Уьмуьрдин рехъ

Агния Барто 1901-лагьай йисан 1-лагьай февралдиз Каунас (гьа чӀавуз адаз Ковно лугьузвай тир) шегьерда кӀелай чувудрин хзанда дидедиз хьана. Адан буба Волов Лев Николаян хва — маларин духтур тир. Диде — Ильядин руш Марияди кӀвалин кӀвалахар ийизватир.

1902-лагьай йисуз абурун хзан Москвадиз куьч хьана.

Агнияди са вахтунда гимназияда ва балетдин мектебдани кӀелзвай тир. Ахпа хореографиядин училищеда кӀелна, а чка куьтягьайла балетдин труппада са йисуз кьван кӀвалахна.

1926-лагьай йисуз шаир Павел Бартодиз гъуьлуьз фена. Адахъ галаз санал Агнияди пуд шиир кхьена — «Девочка-рёвушка», «Девочка чумазая» ва «Считалочка». 1927-лагьай йисуз абуруз хва хьана -Эдгар (Гарик). Амма 6 йисалай абур чара хьана.

Адан кьведлагьай итим теплоэнергетик, ССРГ-дин ИА-дин член-корреспондент Андрей Щегляев тир. Абурун руш Татьяна Щегляева (1933) — техникадин илимрин кандидат.

Ватандин ЧӀехи дяведин йисара Агния Барто хзанни галаз Свердловскидиз экъечӀна. Ана Агнияди токарвиле кӀвалахна. А вахтунда адаз гайи премия, Агнияди танк туькӀуьриз гахгана.

1944-лагьай йисуз абурун хзан Москвадиз хтана. 1945-лагьай йисан 5-лагьай майдиз адан 18 йиса авай гада Гарик машиндик акатна кьена.

1981-лагьай йисан 1-лагьай апрелдиз Агния Барто кьена. Москвада Новодевичье лугьудай сурарал кучукнава.

Яратмишун

1924-лагьай йисуз хореографиядин училище кӀелна куьтягьай виляй авунвай концертда Агния Бартоди шиирар кӀелна. А концертдиз атанвай марифатдин нарком Анатолий Луначарскидиз адан шиирар иер акуна. Са шумуд йикъалай ада Бартодиз наркомдиз приемдал эвер гана. Луначарскийди адаз шаир хьун меслят къалурна.

Адан сифтегьан акъатнавай шиирар «Китайчанок Ван Ли» и «Мишка-воришка» (1925) тир. КӀватӀалар — «Стихи детям» (1949), «За цветами в зимний сад» (1970).

1964-1973-лагьай йисара «Маяк» радиостанцияда программа «Найти человека» тухуз хьана. А программада дяведин вахтунда квахьай аялрин хзанар жагъурзавай, агъзурдал кьван советрин хзанар санал кӀватӀиз куьмек гана. Гуьгъуьнлай а программадиз килигна телевидениядал передача «Жди меня» акъатна.

Адан «Записки детского поэта» лугьудай ктаб 1976-лагьай йисуз акъатна.

Шиирралай гъейри Агния Бартоди кинойриз сценарияр кхьенва, мисал патал «Подкидыш» (Рина Зелёнаядихъ галаз санал кхьена,1939), «Слон и верёвочка» (1945), «Алеша Птицын вырабатывает характер» (1953), «10000 мальчиков» (1961) филмриз. Ералаш киножурналдин сифтегьан выпускдиз «Позорное пятно» хъуьруьн къведай гьикая кхьена.

Гзафни-гзаф шиирар А.Бартоди лап гъвечӀи аялриз кхьенва. Адан шиирар регьятдиз кӀел жезва ва рикӀел амукьзава.

Вичин шиирра ам аялрихъ галаз абуруз тӀварар гуз регьят чӀалал рахазва — «Мы с Тамарой», «Кто не знает Любочку», «Наша Таня громко плачет», «Володин портрет» ва масабур.

Пишкешар

  • Сталинан тӀварунихъ галай 2 лагьай дережадин премия (1950) — «Стихи детям».
  • Ленинан тӀварунихъ галай премия(1972)- шииррин ктаб «За цветами в зимний сад».
  • Ленина Орден (1976).
  • Октябрдин революциядин Орден
  • Кьве Зегьметдин Яру Пайдахдин Орден (1956, 1966) ва масабур.

Баянар

ЭлячӀунар