Марс: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 101:
Марсдин къецепатан акунар пара кӀевиз йисан чӀавалай аслу я. Лапни лап аквадайди кьве полар кьилерин масакӀавилер я. Абур гьярькьуьни тӀимил жезва, атмосферадани чилел йисан чӀаван гелер туькӀуьриз. Лап чӀехи кьатӀ абур 50° гьяркьуьвилин дережадал гегьеншар жезва. Кефер патан полюсдин гьамиша авай гьяркьуьвал 1000 км я. Гатфариз полюсдин пад са зурдал муркӀадикай ахъай жедайла вини пад мичӀи жез эгечӀзава. Полюсдин патарихъ са шумуд метр яцӀувал ава. Адан чимивал чир авурла −158 °C хьана, гьавиляй чир хьана ам кьуру муркӀадикай тирди. Кефер патанни кьибле патан патарихъ кьве акатзавай затӀарикай я: йисан чӀаван - углекислый газдикайни гьамишандикай - цин муркӀадикай. Гьа полюсдин патарин яцӀувал 1 метрдилай 3,7 км я. Кьибле патан полюсдал кардик квай гейзерар ава. Углекислый газдин финар гатфариз чими хьайила винихъ еке кьакьанвилел хкаж жезва, вичихъ галаз ругни къум хкажариз.
Марсдин вини патал ятарин гелер пара ава, кьуру хьайи вацӀарин гелер авай. Маса патай абур са куьруь чӀавуз хьайи катастрофайрин гелер хьун мумкин я. Кьибле-рагъакӀидай пата Эберсвальде кратерда вацӀун дельтадин майдан 115 км² я. А вацӀун яргъивал 60 км я. Мадни Марсадал жагъанва кьилди пара чӀавуз ятарин кӀаникай туькӀуьр жедай минералар. Марсдилай аквазвай [[Рагъ|Ракъинин]] чӀехивал [[Чил]]елай аквазвайдилай гъвечӀи я, 2/3 пай кьазва. [[Меркурий]] Марсдилай вилив аквадач, ам ракъиник лап мукьвуг гвайвили. Марсдилай аквазвай планетайрикай виридалайни экуьди [[Венера]] я, адалай кьулухъ къвезва Юпитер (адан кьуд виридалайни чӀехи юлдаш вилив аквада), гьабурулай кьулухъ пудлагьайди Чил я. Марсдихъ вичин магнитдин поле авайди туш. Ракъинин гаруникай хуьдай затӀар тӀимил я - атмосферадин къалинвал пара тӀимил я.
== Зарият ==
| |||