Германиядин футболдин кӀватӀур: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
 
ЦӀар 1:
'''Германиядин футболдин кӀватӀур ''' ({{lang-de|Deutsche Fußballnationalmannschaft}} ''Германиядин футболдин милли кӀеретӀ'')  — [[Германия]] дуьнядин [[футбол]]дин женгерал къалурзавай кӀеретӀ я. Регьбервилин тешкилат  — [[Германиядин футболдин галкӀ]] я.
 
КӀватӀурдин чӀехи тренер Йоахим Лёв я, ам а къуллугъдал 2006 йисалай алайди я. Исятда авай кӀватӀурдин капитан Мануэль Нойер я. Германиядин кӀватӀур дуьньядин виридалайни пара агалкьунар авай кӀватӀуррикай я. Абуру кьуд [[Футболдай дуьньядин чемпионат|дуьньядин чемпионатрал]] (1954, 1974, 1990, 2014)<ref name="GermanyWC">{{cite web |url=http://www.schwarzundweiss.co.uk/tournaments/fifa-world-cup.html |title=The FIFA World Cup |website=Schwarzundweiss.co.uk |lang=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190827224033/http://www.schwarzundweiss.co.uk/tournaments/fifa-world-cup.html |archivedate=2019-08-27 |accessdate=2020-07-11}}</ref>, пуд [[Футболдай европадин чемпионат|Европадин чемпионатдал]] (1972, 1980, 1996) къизил къачуна<ref name="GermanyEC">{{cite web |url=http://www.schwarzundweiss.co.uk/tournaments/uefa-european-championships.html |title=The UEFA European Football Championship |website=Schwarzundweiss.co.uk |lang=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191023075213/http://www.schwarzundweiss.co.uk/tournaments/uefa-european-championships.html |archivedate=2019-10-23 |accessdate=2020-07-11}}</ref>. Гьабурулай гъейри кӀватӀурдихъ дуьньядин чемпионатрин кьуд гимишни пуд кишпир ава<ref name="FIFA">{{cite web |url=https://www.fifa.com/associations/association/ger/ |title=Профиль |publisher=ФИФА-дин официал сайт |lang=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141229021509/https://www.fifa.com/associations/association=ger/index.html |archivedate=2014-12-29 |accessdate=2020-07-11}}</ref>.
 
== Тарих ==
1899-19011899—1901 йисара Германиядинни ЧӀехибританиядин кӀватӀуррин арада вад футболдин матч фена, са патахъай абур Германиядин кӀватӀурдин сифте матчар хьиз гьисабзава. ЯтӀани абура вирида немцар катана, мадни Германиядин футболдин галкӀди тамамбур хьиз гьисабзавач, гьавиляй Германиядин тарихда а къугъунариз «Ur-Länderspielen» лугьузава{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=10—12}}. Абур къугъваз эгечӀайди Вальтер Бенсеман тир, ам Германиядин футболдин галкӀ туькӀуьрайди я{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=32—36}}. 1900 йисуз, [[Германиядин футболдин галкӀ]] туькӀуьрайла, спортдик квайбуру гьамиша авай милли кӀватӀурдикай чпин виридалайни чӀехи къаст хьиз рахаз эгечӀна{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=18}}. Пул авачирвили пара важибвал авай затӀар туькӀуьр ийиз абурувай хьанач. 1908 йисан Олимпиададал кӀватӀур гьазур ийиз кӀан хьайила хьанач. Ахпа, олимпиада куьтягь хьайила милли кӀватӀурдик машгъурвал хтана. 1912 йисан Олимпиададик гьазур жез эгечӀна{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=19—21}}.
 
Германиядин футболдин галкӀ туькӀуьр хьана мьжуьд йис алатайла 1908 йисан 5 апрелдиз сифте тамам къугъун хьана Германиядинни [[Швейцария]]дин кӀватӀуррин арада. Гьа къугъун Германиядин футболдин галкӀди чпин милли кӀватӀурдин сифте матч хьиз гьисабзава. А жуьредин мярекат сифте сеферда дуствилин матч хьиз гьисабнай. Къугъун [[Базель]]дин «Ландхоф» стадионзал фена, Швейцариядин 5:3 катана Германия{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=23}}<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=4544 |title=Football match: 05.04.1908 Switzerland v Germany |lang=en |website=EU-Football.info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180819182513/https://eu-football.info/_match.php?id=4544 |archivedate=2018-08-19 }}</ref>. Швейцария исятдани Германиядин кӀватӀурдин аксияр хьиз гьисабзава: дуьньядин дявеяр алатна ГДР туькӀуьр хьайила сифте матчар Германиядин кӀватӀурди Швейцариядихъ галаз къугъвазавай. Чпин сифте гъалибвал немцери Швейцариядал къачунвай - 1909 йисан 4 апрелди Карлсруэда 1:0дал, ирид агъзур килигдайди аваз{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=30}}<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=4565 |title=Football match: 04.04.1909 Germany v Switzerland |lang=en |website=EU-Football.info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180819182459/https://eu-football.info/_match.php?id=4565 |archivedate=2018-08-19 }}</ref>. 2008 йисан 26 мартдиз сифте матчдин вишлагьай йисуз Германиядин кӀватӀурди вичин 800-лагьай къугъун авуна, Швейцариядин кӀватӀурдихъ галаз, 4:0далди гъалибвал кьуна<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=26464 |title=Football match: 26.03.2008 Switzerland v Germany |lang=en |website=EU-Football.info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180819182517/https://eu-football.info/_match.php?id=26464 |archivedate=2018-08-19 }}</ref>.
 
Сифте чӀехи футболдин турнирар Олимпий къугъунра физавай. Немцерин кӀватӀурдин сифте къугъун 1912 йисуз хьана. Сифте раундда ам къугъунрай акъуднавай, Австриядин кӀватӀурди 1:5 катана<ref>[{{cite web |url=https://deeu-football.fifa.com/mensolympic/archive/stockholm1912info/_match.php?id=4679 Олимпик|title=Football футбол къугъунарmatch: 29.06.1912]</ref> СифтеAustria раунддаv амGermany къугъунрай|lang=en акъуднавай,|website=EU-Football.info Австриядин|accessdate=2020-07-11 кӀватӀурди 1|archiveurl=https:5//web.archive.org/web/20180819214224/https://eu-football.info/_match.php?id=4679 катана|archivedate=2018-08-19}}</ref>. Гуьгъуьна Германиядин кӀватӀурди Россиядиз 16 туп ракъурна. А эхир Германиядин кӀватӀурдиз рекорд хьана [[Россиядин империядизимперия]]диз антирекорд хьана<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=4643 |title=Football match: 01.07.1912 Germany v Russia |lang=en |website=EU-Football.info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180819182514/https://eu-football.info/_match.php?id=4643 |archivedate=2018-08-19}}</ref>. Гьа турнирдинни кӀватӀурдин рекорд [[Фукс, Готфрид Эрик|Готфрид Фукса]] эцигна, гьа са матчда кьилди цӀуд туп ягъана{{sfn|Hardy Grüne|2004|loc=Anpfiff im Kaiserreich|S=33—40}}.
 
1926 йисуз Германиядин кӀватӀурдин кьиле сифте сеферда профессионал-тренер [[Нерц, Отто|Отто Нерц]] хьана, ада кӀватӀурдиз W-M схема гана<ref name="Gerhard Fischer">Gerhard Fischer, Ulrich Lindner. Internationaler Fußball — Ausdruck internationaler Konflikte S 82</ref>. 1928 йисуз Германия Олимпик къугъунрик квайвили футболдал фена. Сифте къугъунал немцари Швейцария 4:0 катана кьведлагьай раунддал фена<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=5337 |title=Football match: 28.05.1928 Germany v Switzerland |lang=en |website=EU-Football.info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191024115029/https://eu-football.info/_match.php?id=5337 |archivedate=2019-10-24}}</ref>. Финалдин кьуддалда Германия, Олимпик чемпион яз, Уругвайди 4:1 катана<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=5291 Вири|title=Football 1929match: 03.06.1928 Germany v Uruguay |lang=en |website=EU-Football.info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191024115037/https://eu-football.info/_match.php?id=5291 |archivedate=2019-10-24}}</ref>. Вири 19331929—1933 йисара немцари 55 къугъуна тухвана, гьабурукай 23 гъалибвал, 13 садазни, 19 сефер катана. Ахьтин эхирар дуьньядин кӀеретӀривай бойкот хьайивилини немцарин команда гьазур туширвили хьана<ref name="Gerhard Fischer"/>.
 
[[Пудлагьай РейхдинРейх]]дин чӀавара кӀватӀурдин къугъунрин низамдин гьал тир са юкъуз кьве къугъун тухун: 1935 йисан 15 сентябрьдиз кӀватӀрди Бреслаудани Штеттинда къугъвана, 1936 йисан 27 сентябрьдиз [[Прага]]дани [[Крефельд]]да, 1937 йисан 21 мартдиз [[Штутгарт]]дани [[Люксембург]]да, 1938 йисан 20 мартдиз [[Нюрнберг]]дани [[Вупперталь]]да, 1939 йисан 26 мартдиз [[Флоренция]]дани Люксембургда, 1941 йисан 5 октябрьдиз [[Стокгольм]]дани [[Хельсинки]]да. Вири мярекатра гьамиша чӀехи кӀватӀурди къугъвазвай. Кьве сефердани, 1923 йисузни 1933 йисуз немцари кьве сеферда къугъвана [[Италия]]диз аксидаказ [[Милан]]дани [[Болонья]]да<ref>Gerhard Fischer, Ulrich Lindner. Nationalmannschaft und Machtergreifung. S 88</ref>.
 
1934 йисуз Германиядин кӀватӀур сифте сеферда дуьньядин чемпионатдал Италиядиз[[Италия]]диз фена. Соревнованияр олимпивилин системадай физавай. КӀватӀурдивай полуфиналдалди физ хьана, вични гьич сифте къугъуна Бельгиядиз акси, немцари гъалибвал кьунвай, [[Конен, Эдмунд|Эдмунд Конен]] къугъунхъана хет-трик авуна<ref>{{cite web |url=https://www.fifa.com/worldcup/matches/round=204/match=1108/index.html |title=Match report. Germany — Belgium 5:2 (1:2) |lang=en |publisher=ФИФА-дин официал сайт |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141027211717/https://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/italy1934/matches/round=204/match=1108/index.html |archivedate=2014-10-27 |accessdate=2020-07-11}}</ref>. Финалкьуда немцари [[Швеция|шведар]] катана 2:1, финалдин кьула Чехословакиядин кӀватӀурди 1:3 немцар катана. Пудлагьай чка патал хьайи матчда немцари австривияр 3:2 катана<ref>{{cite web |url=http://www.cup2002.ru/577.shtml |title=Победа Муссолини |lang=ru |website=Cup2002.ru |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181018070210/http://www.cup2002.ru/577.shtml |archivedate=2018-10-18 |accessdate=2020-07-11}}</ref>[<ref>{{cite web |url=https://www.fifa.com/worldcup/news/delight-for-the-azzurri-home-advantage-tells-502051 |title=1934 FIFA World Cup Italy (англ|lang=en |publisher=ФИФА-дин официал сайт |archiveurl=https://web.)]archive.org/web/20141230012743/https://www.fifa.com/tournaments/archive/worldcup/italy1934/index.html |archivedate=2014-12-30 |accessdate=2020-07-11}}</ref>.
 
1936 йисуз дуьньядин чемпионатдин бронзадин призёрри Берлиндин Олимпиадада уртахвал авуна. Кьведлагьай матчда Германия [[Норвегия]]ди катана 0:2.<ref>[{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=5919 |title=Football match: 07.08.1936 Germany v Norway (англ|lang=en |website=EU-Football.)]info |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180819182516/https://eu-football.info/_match.php?id=5919 |archivedate=2018-08-19 }}</ref>. Нацистрин чӀехибуру а кар катастрофа хьиз кьуна, гьа къугъун вич тӀвар кьаз ихтияр авачир. Гуьгъуьнин Олимпиядин къугъунар рейх чкӀайла тухвана.
 
[[Файл:Deutsche_Fußballnationalmannschaft_2011-06-03_(01).jpg|thumb|Германиядин кӀватӀур 2011 йисуз]]
 
Олимпиада куьтягь хьайила кӀватӀур катун Отто Нерц патал авунвай лагьана. Гьадан чкадал [[Хербергер, Зепп|Зепп Хербергер]] атана кӀанзавай, ятӀани Нерцди вичин къуллугъ туна гьамиша Хербергаз акси тир. Нерц 1938 йисуз кӀвалахдилай алуднавай, Хербергера тренердин къуллугъ кьуна. Гьадан регьбервилик кӀватӀурди 1938 йисан чемпионатдик квалификаци кьуна, Эстоянидин, Финляндиядинни Швециядин кӀватӀурар катана. 1938 йисан апрельдиз аншлюс хьайила Германияди гьакӀа са къугъун хъувуна Австриядин кӀватӀурдихъ галаз, кьве гьукуматдин садхьуниз талукьарна, а къугъуна австривийри гъалибвал кьуна. Гьа къугъунилай футболдин регьбервили лагьана, лап кӀан са пай австривияр хьана кӀандай, пара хъсан къугъвазва лагьана<ref>Gerhard Fischer, Ulrich Lindner. Eine «großdeutsche» Nationalmannschaft S. 107</ref>. ЯтӀани а кар гъалатӀ яз хьана: австриви профессионалрини немцарин гьакӀа къугъвазвайбурухъ мукьвал-мукьвал гьуьжетарзавай, сада садаз чӀалахъ тежез.
 
1938 йисуз Германиядин кӀватӀур дуьньядин чемпионатдал Франциядиз фена, гьанай абур сифте раунддилай хтана. Сифте къугъун Швейцариядиз аксидаказ 1:1 куьтягь хьана, артухан чӀавуз. ЦӀийи кьиляй къугъун хъийидай разивал кутӀунвай. Гуьгъуьнин къугъуна швейцарри немцар 4:2 катана. Гьа катун сифте раундда Германиядин кӀватӀурдин дуьньядин чемпионатрин къугъунрикай виридалайни писди хьана. 1942 йисан 22 ноябрьдиз немцари Словакиядиз аксидаказ эхиримжи матч тухвана 5:2 катана. Ам Германиядин кӀватӀурдин эхиримжи къугъун хьана - гуьгъуьнин сеферда ам муьжуьд йис алатайла къугъваз хьана.
ЦӀар 27:
 
== КӀвалин арена ==
[[Файл:Olympicstadium2.jpg|thumb|250px|[[Олимпиядин стадион (Берлин)]].]]
КӀватӀурдихъ вичин арена авайди туш. КӀвалин матчар кӀватӀурди вири гьар жуьре аренайра гьукуматдин къене тухузва. КӀватӀурди 43 шегьерда къугъвайди я, гьабурукай 5 шегьер, виликра гьукуматдик квай. Виридалайни мукьвал-мукьвал матчар [[Берлин]]да хьайиди я (46 мярекат). Сифте кӀвалин матч Берлина Англиядин кӀватӀурдиз аксидаказ 1908 йисан 20 апрельдиз хьайиди я<ref>{{cite web |url=https://eu-football.info/_match.php?id=15092 |title=Football match: 20.04.1908 Germany v England |website=EU-Football.info |lang=en |accessdate=2020-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180819214208/https://eu-football.info/_match.php?id=15092 |archivedate=2018-08-19 }}</ref>. ГьакӀни виридалайни мукьвал-мукьвал Бундестимди [[Гьамбург]]дин стадионрал къугъвайди я (35 матч), [[Штутгарт]]да (32), Ганноверда (27), Дюссельдорфдани Кёльнда (гьарда 26 къугъун).
 
== Фанатарни гимн ==
2003 йисан мартдиз кӀватӀурдин фан-клуб ахъайнавай (''Fan Club Nationalmannschaft''). А клубдик квайбурухъ командадин матчрал билетар сифтедаказ къачудай ихтияр ава, гьакӀни абура стадионрал манияр ягъадайла крарик ква<ref>Fantastische 10 Jahre — Fan Club Nationalmannschaft feiert Jubiläum</ref>. КӀватӀрдин гимндин автор Оливер Похер тир. Манидин тӀвар «Schwarz und Weiss» (лезг. ЧӀулавни лацу) я, ам 2006 йисан чемпионатдин вилик кхьенвайди тир. <ref>[http://www.schwarzundweiss.co.uk/tournaments/fifa-world-cup.html Германиядин кӀватӀур ФИФАда. Тарих]{{YouTube|_wQHl04cAOU}}</ref>.
 
== Эдебият ==
* {{книга |автор= |заглавие=Die Geschichte der Fußball-Nationalmannschaft |ответственный=Dietrich Schulze-Marmeling (Hrsg.) |место=Göttingen |издательство=Die Werkstatt |год=2004 |isbn=3-89533-443-X |ref=Hardy Grüne}}
 
== Баянар ==
Строка 36 ⟶ 40 :
 
== ЭлячӀунар ==
* {{Commons}}
* [https://www.dfb.de Германиядин футболдин галкӀ]{{ref-de}}
* [https://ru.uefa.com/memberassociations/association=ger/index.html УЕФА]{{ref-ru}}
* [https://www.fifa.com/associations/association/ger ФИФА]{{ref-en}}
* [http://www.rsssf.com/tablesd/duit-intres.html ''RSSSF''-да статистика]{{ref-en}}
{{Къецепатан элячӀунар}}