Етим Эмин: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
гъ Откат правок 109.172.58.119 (обсуждение) к версии Frhdkazan Тег: откат |
Нет описания правки |
||
ЦӀар 3:
|кьиникьин чӀав = 1885
}}
'''Етим Эмин''' ''(Севзиханан хва Мегьамед-Эмин)'' ([[1838 йис]]
▲'''Етим Эмин''' ''(Севзиханан хва Мегьамед-Эмин)'' ([[1838 йис]] — [[1885 йис]]) — чIехи шаир ва камалэгьли, [[лезги]] ва [[Дагъустан]]дин эдебиятрин 19 виш йисан машгьур классик, халис ватанперес, чӀехи устад, зурба алакьунар авай, халкьдин рикӀ алай зарийрикай сад я. Шаирди кесиб халкьдин дерди-гьал, уьмурдин залан шартӀар дериндай кьатIана ва абур вичин иер эсерра ахъайна.
== Биография ==
Строка 11 ⟶ 10 :
Эминан халисан тӀвар Мегьамед-Эмин я. «Етим» ада вичиз къачур заривилин лакӀаб я. Сифтегьан кӀел-кхьин Эмина вичин бубадивай чирнай. Эминан алакьунрал, хци зигьиндал, кьатӀунрал гьейран хьайи Севзихана вичин хва машгьур алим Гьажи Имаил-эфендидин патав [[Кьеан]]рин хуьруьз рекье туна. Гьажи Исмаил-эфендидин медресада сухтайриз мусурман диндилай алава гьа девирдин жуьреба-жуьре илимрай, РагъэкъечӀдай патан халкьарин эдебиятрай, риторикадай, поэтикадай, яни шиирар кхьидай къайдарикай чирвилер гузвай.
Кьеандал медреса куьтягьай Эмин, вичин чирвилер мадни вини дережадиз хкажунин мурад рикӀе аваз, Куьре пата тӀвар-ван авай чӀехи алим [[Гьасан-эфенди Алкьвадари|Алкьвадар Гьажи Абдуллагь-эфендидин]] медресадиз гьахьнай. Ина кӀелай йисара Эмина РагъэкъечӀдай патан халкьарин шииратдиз ва вичи
Зурба алакьунар авай Эминаз лап чӀехи алимривай чирвилер къакъудай фикир авай, амма буба регьметдиз фейила, ада гъвечӀи стхайрин ва вахарин къайгъударвал авун лазим жезвай. ЯхцӀурни цӀуд лагьай йисарин эхирда хьиз Гьажи Абдуллагь-эфендидин медреса куьтягьай Эмин Ялцугъиз хквезва ва бубадин чкадал дувандин къазивиле кӀвалахзава.
Строка 30 ⟶ 29 :
Гьелбетда, гьахъвилиз къуллугъзавай, "бязибуруз я вун гьамни хажалат… бящибуруз я вун девран, дуьнья гьей! — гафар лагьай суддин къази варлуйриз хуш туш, акси яз чпин гафарни ише фин тийизвайвиляй абур Е. Эминал ажугълу жезва. Эмин залан азардик ажуз хьайила, шаирдиз кьисас яз, ада хвена чӀехи авур етимриз девлетлуйри футфа гана, абур чӀехи стхадин чина акъвазарнай.
== ТуькӀуьрунар ==
=== ТуькӀуьрунрин девирар ===
ЧӀехи заридин туькӀуьрунра са шумуд девир чара ийиз жеда. Вич тахминан ва шартӀ алай кӀвалах ятӀани, и карди, гьелбетда, чаз Е. Эмин чӀалан устад хьиз, фагьумлу арифдар хьиз, йис-сандавай гьакъикъатда кьиле физвай вакъиайрин таъсирдикди гьикӀ вилик физвайтӀа, къалурдай мумкинвал гузва.
Сад лагьай девирда (1857-1867-йисар) шаирди, акунрай, гзафни-гзаф муьгьуьббатдикай, кьвед лагьай девирда (1868-1878-йисара) халкьдин яшайишдикай, [[1877 йис]]ан бунтарикай кхьизва. Пуд лагьай девирда (1879-1885-йисар) Е. Эмина дуьньядикай философиядин хиялралди тафатлу, дерин мана-метлеб квай са жерге шиирар
== Етим Эминан ирс чирун ==
| |||