Гьасан-эфенди Алкьвадари: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун.
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун.
ЦӀар 9:
 
===Дугурун===
[[1877-йисан йис]]узбунтар Дагъустандакъарагъаруниз садлагьанаакси гатIумнавайтиртIани, Гьасан-эфендидивай вичин халкь къарагъунилаймаса кьулухъгана, Гьасанурус эфендидикпачагьлугъдин аначиновникриз иштиракхабар авунинийиз алакьнач. Халкьди ийизвай бунт хаталуди тирдакай лагьай ам, чкадин бязи агьалийри, ''«Адаз вичин къуьнерал алай чинер вахчуз кичIезва»'', — лагьайла, ада чинер алудна гадарзава. ГьакI ятIани, Гьасан-эфенди тахсирсуьргуьндиз кутунвайакъудзава. [[1879 йис]]уз ам дустагъда туна, ахпа [[Тамбов губерния]]дин [[Спасск (Пензадин вилаят)|Спасск]] шегьердиз дугурнай. Ислам диндин ва шариатдин хъсан чирвилер авайвиляй Спасскда ам ана авай татар-мусурманрихъ галаз дуствилин алакъайра гьатна. Дугуруна авай чIавуз Гьасан Алкьвадари дегьне чирвилер авай, тIвар-ван авай татар алимрихъ, зарийрихъ, диндин кардаррихъ галаз таниш хьанвай. Кьуд йис акъуднавай чкадикай фикирар ва кьиле гьатай шикилар ада вичин «Диван аль-Мамнун» улубда вири бегьемдиз кхьенва <ref name="Асари-Дагестан" />. [[1883Пачагьдин йис]]уз,тахтуниз [[III Александр]]а малумарнавайатайла, менефисдизрегьимлувилин килигнаамнисиябик акатна, Гьасан-эфенди хайихизанни галаз Урусатдай хквезва ва вичин бубадин дигедизмедреса элкъвенакардик хтанайкутазва.
 
Куьре округдин сергьятра диндин ва гьар са илимдин чирвилер гунуг давам хъувун патал, Гьасан-эфендиди виликай вичин ярар-дустарихъ, эфендийрихъ сигъ алакъа мягькемарзава. ИкI, Уллу Гъетягъай Агьмедан хва Абдуразакь, Агъ ЦIинитIдилай Абукаран хва Абдулгьамидахъ, Рухунай стхаяр тир Магьмудахъни Мегьамедахъ, Темирхан-шурадай еке меценат Талибов Абдурагьимахъ ва масабурухъ галаз меслятар ийиз, Куьредин халкь илимдин рекьяй уях авун патал бес кьадар зегьметар чIугвазва. Лугьун лазим я хьи, Гьасан-эфенди вичин девирдин чIехи алимрикай сад яз, халкьдин арада марифатдин регьбер, диндин дестек, тарихдин рекьяйни урусрин машгьур востоковедениедин илимрин академик Крачкова лагьайвал, араб илимдин тарихдин ва эдебиятдин хилерай вилик фенвай алимрикай сад хьана. Алкьвадар Мирзе-Гьасан-эфендидин сур – куьгьне хуьре зияратдин маканрикай сад хьана, халкьдин руьгьдин мягькем даяхрикай яз гьисабзава.
 
==Зегьметар==