Туьрквер: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун.
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун.
ЦӀар 131:
 
===Къенин туьрк чIал===
Туьрк чIал араб-фарс гафарикай михьунин крар гьеле XVI виш йисуз гатIумнай ва XIX виш йисуз там къуватдалди кьиле физвай. И крар «ЦIийи чIал» (туьр. Yeni Lisan) тешкилатдин кIвалахдаррин алахъунралди вилик тухузвай. А. Тырковади вичин гъиливкхьинра, «са машгьур туьрк кхьирагди» 1911 йисуз лагьай гафар къелемдиз къачунай:

''«Къе туьркдиз вич вуж ятIа чизвач, вичин бинеяр рикIелай алуднава. Куьне адавай жузуз, вун вуж я? Ада вич мусурман тирди лугьуда. Адан гъляй вири къакъуднава, гьатта чIални. Бегьем ва тамам туьрк чIалан чкадал адаз фарсни араб гафарив леке-леке авунвай, кьил акъат тийидай чара чIал вуганва»''.
 
Турцияда гьукумдал атанвай Мустафа Камал Ататуьркди ва адан терефдарри туьрк чIал араб-фарс гафарикай михьунин женгиниз кьил кутунай. 1928 йисан 28 июньдиз «Алфавитдин комиссия» (тур. Alfabe Encümeni) тешкилнай. Июль вацран 8-й ва 12-й йикъара кьиле фейи заседаниедал латин графикадин бинедал туькIуьрай цIийи туьрк алфавитдин проект кьабулнай. Гьа йисан август вацран 8-даз [[Стамбул]] шегьерда гуьгъуьнлай машгьур хьайи гафарив Мустафа Камал Ататуьрк экъечIнай:
 
''«Ватанэгьлияр, чна чи иер чIалаз цIийи алфавит кьабулна кIанзава. Виш йисаралди ракьун менгенайра гьатай хьиз чи мефтIер кьил акъат тийидай лишанрин эсердик ква, чун абурукай азад хьана кIанзава. Куьне и цIийи туьрк гьарфар фад заманада чир ая ва абур вири халкьдиз, лежберриз, хперхъанриз, фялейриз, савдагарризни чира, куьне и кар патриотвилин ва милли буржи хьиз хиве яхъ. »''
 
1928 йисан 1 ноябрьдиз парламентди цIийи алфавит кардик кутунин кьарар кьабулнай.