Мирза Али: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун.
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун.
ЦӀар 8:
Мирза Алидин патахъай кхьей урус, немец ва ингилис авторри адаз «виридалайни акьуллу кьил» хьтин тIвар ганай. Къавкъазда муьридизмдин бине кутур, [[Шейх Шамил]]ан муаллим хьайи чи чIехи алим Шейх [[Мегьамед Ярагъви]]ди вичин «Асар ал-Ярагъи» ктабдин «ГъвечIи къасида» тIвар ганвай чIукуна кхьенай: «И къасида фагъиррин фагъир Мегьамед ал Ярагъиди тIвар-ван авай алим, вичин тай авачир илимдин хиридар, алимрин даях, чIехи шейх, халкьдиз акьуллу рехъ къалурзавай, ислам цIийи хъийизвай, нурлу гъед хьиз инсанрин хиялра авай мичIивилер чукурзавай зи играми стха, Аллагьдиз рикIин сидкьидай икрам ийизвай Шейх Мирза Али эфенди ал-Ахтыдиз пишкеш ийизва ва ада къуй чун патал кьве дуьньяни нурлу ийизвай рехъ давамар хъувурай.»
 
Мирза Алиди поэзиядин теориядиз, мусурманрин ихтиярриз, теологиядиз, физикадиз, математикадиз, философиядиз талукь гзаф марагълу эсерар кхьенай. Адаз лезги, араб, фарс, туьрк ва урус чIаларилай гъейри Дагъустандин[[Дагъустан]]дин халкьарин са шумуд чIални чидай. Ада Ахцегьа кардик кутур медреса са Дагъустанда ваъ, гьакIни вири Къавкъазда гзаф чешнелу медреса тир. Ина кIелун патал Къавкъаздин виринрай инсанар къведай.
 
Пудра Меккеда[[Мекке]]да Гьаждин зияратда хьайи Мирза Алиди араб уьлквейрай ва Турциядай гзаф къиметлу ктабар гъанай. Адан ктабхана Къавкъаздин виридалайни девлетлу ктабханайрикай сад тир. И ктабханада гьакIни Къавкъазда са касдивни гвачир 500 жилд ктабар кIватIнавай.
 
Мирза Али кьуд чIалал кхьенвай са шумуд «Диван»дин, араб чIалал кхьенвай шииррин ктабдин, 1849 йисуз Шейх Шамила вич есирда хвейила кхьей «Дивандин», пайгъамбар ва накъшбенд тарикъатдин регьберар тесниф авур шииррин ктабдин, философиядин важиблу месэлайриз талукьарнавай са шумуд эсердин, «ТIиб» тIвар ганвай, медицинадиз талукьарнавай ктабдин ва маса къиметлу эсеррин автор я. Гьайиф къведай кар ам я хьи, Мирза Алидин лезги чIалал кхьенвай, «Са кIус хпен хам» тIвар ганвай шииррин ктаб къедалди жагъурна кIелдайбурув агакьариз хьанвач. Дагъустандин тIвар-ван авай алим, [[яхулар|яхулви]] [[Гьасан Къузунов]]а ХIХ виш йисан эхирра Мирза Алиди араб чIалал кхьенвай шиирар санал кIватIна адан «Диван» гьазурнай. Алай вахтунда «Диван» Россиядин ИА-дин Дагъустандин Илимдин Центрдин гъилин хатIарин фондуна хуьзва.