Александр Сергеевич Пушкин: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун. |
Тегар: Мобил аппаратдай дуьзар хъувун. Мобил жуьредай дуьзар хъувун. |
||
ЦӀар 40:
== Уьмуьрдикай ==
===Хзан===
Александр Сергеевич Пушкин асулдай дворянар тир Пушкинрин сихилдикай я. И сихилдикай Пушкина шумудни са сеферра вичин эсерра кхьенвайди я, ада вичин сихил халис аристократиядин чешме хьиз, хайи дигедиз вафалудаказ къуллугъ авур ва дегь несил хьиз къелемдиз ганай. Адан дидедин чӀехи бубадин дах — Абрам Петрович Ганнибал асулдай африкави негр тир. Сифте ам I-й Пётрдин къуллугъчи тир, гуьгъуьнлайни дяведин инженер ва генерал хьанай. Пушкинан буба патай чӀехи буба — Сергей Львович Пушкин, артиллериядин полковник ва гвардиядин капитан тир. Буба Сергей Львович Пушкин — гьевескар-зари ва аристократиядин зарафатчи тир. Диде — Надежда Осиповна, Ганнибалан хтул тир. Ими Василий Львович — Карамзиндин дестедин арада авай машгьур шаир тир. Пушкиназ са вах — Ольга, ва стха Лев авай.
===Жегьил чIавар===
А. С. Пушкин 1799 йисан 26 майдиз Москва шегьердин Немецкая слободада дидедиз хьанай. Июньдин 8-даз хашунин цяй акъуднай. 1805 — 1910 йисарин гатун варцар Пушкина Подмосковьедин Захарово хуьре вичин чIехи дидедин патав тухузвай. Сифте эсерра Пушкина вичин аял чIаварин кьатIар къалурнава, месела «Монах» (1813 йис); «Бова» (1814 йис), лицейдин шиирар «Послание к Юдину» (1815 йис), «Сон» (1816 йис). Пушкинан баде Мария Алексеевна Ганнибалди вичин хтулдикай икI кхьенай:
<blockquote style="float:none; padding:3px 15px 3px 15px; border:thin solid #e0e0e0> «Зи чIехи хтулдикай вуч акъатдатIа чидач. Ам акьулдиз хци ва ктабар кIелунрал рикI алай гада я, амма тарсар пис чирзава. Ацукьна вичин тарсар бегьемарун кьери гьал я, гагь кагьулзава лугьуз ам таярихъ галаз къугъваз куьчедизни экъечIдач, гагь адак ахьтин зарб акатда хьи, секинардай кьван чара атIуда. Адаз «юкьван гьалар» хас туш. »</blockquote>
Ругуд йис Пушкина Царское Село хуьруьн лицейда кIелнай. Ина жегьил зариди 1812 йисан Ватандин дяведин вакъиаяр уьмуьр гьалнай. Пушкинан шаирвилин алакьунар ина дуьздал акъатнай ва абуруз сифте чIехи къимет гьа и лицейда ганвай. Лицейда кIелай береда Пушкина пара кьадар шииррин эсерар кхьенай. Адак руьгь кутазвайбур Франциядин XVII—XVIII виш йисарин зарияр тир. Абурун эсеррихъ галаз жегьил зари вичин бубадин ктабханада таниш хьанай. Адан вирибурулайни рикI алай француз кирамар Вольтер ва Парни тир. Пушкинан шииратдин муаллимар Батюшков ва романтизмдин устад Жуковский хьанай. 1814 йисан июль вацра Пушкинан эсер садлагьай сеферда Москвада акъатзавай «Вестник Европы» журналда чапдай акъатнай. Журналдин цIипудлагьай номерда, вичин дуст Кюхельбекераз талукьарнай «Шаир дустуниз» ''(К другу-стихотворцу)'' тIвар алай шиир акъатнай. Гьеле лицейдин шакIурт яз, Пушкин эдебиятдин «Арзамас» жемиятдик акатнай. И жемият милли эдебиятдик квай архаизмдин ва куьгьнечивилин аксиниз экъечIзавай.
| |||