Табасаран чӀал: различия между версиями

<blockquote style="float:none; padding:3px 15px 3px 15px; border:thin solid #e0e0e0"> [[Файл:Aquote1.png|30px|"|link=]] ''ТIимил чирна-жагъурнавай рагъэкъечIдай патан суван группадин чIаларик, [[Кьиблепатан Дагъустан]]да, [[Рубас вацI]]ун дугуна гегьенш хьанвай табасаран чIални акатзава. Кефер патай и чIал [[къайтагъ чIал]]ахъ галаз, кьибле патай [[лезги чIал]]ахъ галаз, рагъакIидай патай [[агъул чIал]]ахъ галаз (садбурун фикирдай агъул чIал табасаран чIалаз, муькуьбурунни лезги чIалаз ухшар тир) ва рагъэкъечIдай патайни, табасаранринни [[Каспи гьуьл]]уьн арада уьмуьр гьалзавай туьрк тайифайрин чIаларихъ галаз са сергьятра авай. Эхиримжибурухъ галаз кIеви алакъайра хьунин нетижада табасаранри чпиз цIап нугъат къачуна ва къвез - къвез чпин хайи чIал квадарзава. Табасаран чIалан чирна-жагъурун [[Услар Пётр Карлович|П. К. Услар]]ан эхиримжи зегьметрикай сад тир. Чан аламаз адавай и кIвалах кьилиз акъудиз агакьнавачир. Усларан зегьмет [[Л. П. Загурский]]ди давам авунай, амма адавайни и кар куьтягьна эхирдиз акъудиз агакьнавачир <ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Кавказские языки}}</ref>. ''[[Файл:Aquote2.png|30px|"|link=]]</blockquote>

 

 

Кьилин чар ва алфавит басма авунвайтIани, [[1875 йис]]уз Усларан рагьметдиз финин себебдалди табасаран чIалакай монография куьтягь тавуна амукьнай. Рагьметлудан руша табасаран чIалан грамматикадикай гъилив кхьинар, лингвистикадин ва лингвистикадиз талукь тушир вири материалар ва гьатта дахдин чурна чарарни академик [[Шифнер Антон Антонович|Шифнераз]] ракъурнай. Амма [[1879 йис]]уз рагьметдиз фейи Шифнеравайни Усларан эхиримжи монографиядал алахъиз хьанвачир, ва ам 100 йисалай гзаф дуьньядиз акъат тавуна амукьнай. Анжах [[1953 йис|1953]] - [[1954 йис|1954]] йисара Дагъустан чирзавай алим [[Магометов Александр Амарович|А. А. Магометова]] Усларан грамматикадин кхьинар вичин гъилелди цIийи кьилелай кхьин хъувуна [[Тбилиси]] шегьерда табасаран чIалан грамматика басмадай акъудна [[1979 йис]]уз баянарни алаваяр кваз дуьньядиз малумарнай.