КъанницӀуд йисан дяве: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 21:
 
== Франциядин гьахьун ==
Прагада кутунвай разивили Бурбонринни Гьабсбургрин арада виликамаз авай гьуьжетар гьалзавачир. Франция 1635 йисан 21 майдиз дяведик экечӀна, Гьабсбургрихъ галаз бегьс тухудай дипломатиядин алатар вири кардик кутуна са затӀни арадал татайла. Испаниядиз дяве гудай тамам себеб испанри дустагъда французрин дуст Трирдин архиепископ турла хьана. Франция дяведиз гьахь авурла адакай диндин себебар эхирда гьич хкатна, вучиз лагьайтӀа французарни католикар тир. Французри Ломбардиядизни Испанрин Нидерландриз гьахьна. Жавабвилиз 1636 йисуз испанринни баваррин кьушунар Принц Фердинанд Австриядин кьиле аваз Сомма вацӀалай элячӀна Компьеньдиз атана, империядин генерал-лейтенант Галлас Бургундия къачуз кӀанз са крар ийиз хьана. Пара къуватлу, еке армия гьелелиг авачир Франция кьве фронтдал дяве тухуз мажбур хьайила ада лап четиндаказ империядин кьушунар эх хъийизавай. Гьабсбургрин армия Париждин патаг атанвай, анал абур Людовик XӀӀӀ кьиле авай армияди акъвазарна. ЯтӀани Францияди дипломатиядин рекьелни маса крар ийизавай. Гьабсбургриз аксидаказ дяведик экечӀна адан италиядин дуст-гьукуматар: Савойядин герцогвал, Мантуядинни Венециядин республикаяр. Ришельёдивай Швециядинни Речь Посполитаядин арада эгечӀ жедай цӀийи акъвазарна. Абурун арада туькӀуьрнавай Штумсдорфдин разивили Швециядиз мумкинвал гана Висладивай Германиядиз кьушунар ракъуриз. Гатуз 1636 йисуз саксонрини Париждин разивилик къулар эциг авур маса гьукуматри чпин кьушунар шведриз аксидаказ эцигна. Империядин кьушунар гваз абуру шведрин чӀехиди Банер кефер патахъ акъудна. ЯтӀани ахпа абур Виттштокдик 1636 йисан 4 октябриз катанвай. Гуьгъуьна Саксониядиз хьайи гьахьун акъвазар хьанвайтӀани, а гъалибвили шведриз Германиядин кефер пата къуват гана. 1637 йисуз невеяр авачиз Помераниядин кӀвалин эхиримжи герцог кьейила шведрин канцлер Оксеншерна Гьогьенцоллерна акси тиртӀани, Померания Швециядик артухарна. 1637 йисуз Галлас Помераниядиз гьаъхьиз эгечӀиз хьана. Адавай шведрин Банеранни Врангелян кьушунар катаз хьана остров Узедом къачуз хьана. ЯтӀани адавай акьван солдатар квахьнавай, гуьгъуьнин йисуз адавай вичин армиядин амукьаяр гваз Богемиядиз хкез мажбур хьана. Кьибле-рагъакӀидай пата французри пул гузавай Бернхард Саксен-Веймарди Фредерико Савеллидин кьушунриз акси крар ийиз хьана Вини Бургундияда. Адавай са шумуд еке шегьер къачуз хьана. 1637 йисан 24 июндиз герцог Карл Лотарингви катана Безансондин женгина. Ахпа вичин армиядин амукьаяр гваз Райнау Рейн вацӀалай элячӀна Виттенвайер хуьруьн патаг гвай островдал акъвазна. Гьана ам католикрин армияди Иоганн фон Верта тухузвай катана. КӀеви женгерилай кьулухъ герцог Саксен-Веймар хъфиз мажбур хьана.
 
== Вестфалиядин разивал ==